Πέμπτη 21 Ιανουαρίου 2010

ΤΟ 2010 ΕΤΟΣ ΤΟΥ ΙΡΑΝ; ΤΑ ΙΡΑΝΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΜΠΑΜΑ



  
Ένα χρόνο αφότου εξέτεινε την «τεταμένη χείρα» του προς την ιρανική ηγεσία, ο πρόεδρος Ομπάμα προετοιμάζει το διπλωματικό έδαφος για την επιβολή πρόσθετων κυρώσεων κατά της Τεχεράνης. Καθώς η τελευταία αυτή, μολονότι διαψεύδει επιμόνως ότι αποσκοπεί στην κατασκευή πυρηνικού όπλου, συνεχίζει παρά ταύτα να παρεμβάλλει αποφασιστικά προσκόμματα στον έλεγχο του πυρηνικού της προγράμματος από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας, παραβαίνοντας έτσι τις υποχρεώσεις της υπό την Συνθήκη Μη-Διασποράς Πυρηνικών Όπλων (NPT). Και αναγκάζοντας τον Αμερικανό πρόεδρο, μετά την προσφορά του καρώτου, να προσφύγει και στο μαστίγιο. Αλλά και θέτοντάς τον ενώπιον οδυνηρών διλημμάτων αναφορικά με τη φύση και έκταση των ασκηθησόμενων πιέσεων.

Εν πρώτοις, η Ουάσιγκτον καλείται να διαμορφώσει κυρώσεις, επαρκώς δραστικές μεν, πλην όμως που θα τύχουν και ευρείας υποστήριξης στους κόλπους της διεθνούς κοινότητας και ειδικότερα των Ηνωμένων Εθνών. Με τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας Ρωσία και Κίνα, αν και καταρχήν αντίθετες στην πυρηνικοποίηση του Ιράν, να αποδεικνύονται απρόθυμες να συναινέσουν στα αυστηρά μέτρα που εισηγείται η αμερικανική πλευρά. Πιθανότατα στο πλαίσιο της πάγιας προσπάθειάς τους να περιστείλουν την αμερικανική ηγεμονική επιρροή. Και στην περίπτωση της Κίνας και για λόγους οικονομικούς-ενεργειακούς.  Ενώ, προς το παρόν, τους Αμερικανούς προβληματίζει και η στάση της Άγκυρας. Η οποία, παρά το προφανές γεωπολιτικό της συμφέρον να αποτραπεί η ανάδυση ενός πυρηνικοποιημένου Ιράν, έχει ταχθεί αναφανδόν κατά της επιβολής πρόσθετων κυρώσεων κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας – με κίνητρο, τόσο οικονομικές και ενεργειακές σκοπιμότητες και κοινές με την Τεχεράνη ανησυχίες για τις εξελίξεις περί το Κουρδικό, όσο και θρησκευτικές ευαισθησίες στο πλαίσιο του «νεο-οθωμανικού» δόγματος Ερντογάν-Νταβούτογλου. (Μένει, φυσικά, να φανεί μέχρι που οι Τούρκοι θα τραβήξουν το σκοινί.)

Τους αμερικανικούς, όμως, χειρισμούς δυσχεραίνει και ο κίνδυνος αδέξιες κυρώσεις να πλήξουν και άρα να στρέψουν κατά της Δύσης ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού του Ιράν και όλως ιδιαίτερα τις αντικαθεστωτικές δυνάμεις της χώρας. Σημειωτέον δε ότι οι σχετικοί υπολογισμοί της Ουάσιγκτον περιπλέκονται περαιτέρω από την κρίση του ιρανικού καθεστώτος που πυροδότησε η επίμαχη προεδρική εκλογή του περασμένου Ιουνίου. Και, ενώ αρχικά, στο πνεύμα της νέας, υποτίθεται, ιρανικής πολιτικής του, ο πρόεδρος Ομπάμα επιχείρησε να διασκεδάσει τους φόβους των Αγιατολάδων ότι οι ΗΠΑ στοχεύουν στην ανατροπή τους, η αξιοσημείωτη αντοχή του αντικαθεστωτικού κινήματος και η απήχησή του στην αμερικανική κοινή γνώμη τον οδηγούν τώρα – με τη δημοτικότητά του, μάλιστα, σε σοβαρή κάμψη και με τις εκλογές του προσεχούς Νοεμβρίου για τη μερική ανανέωση του Κογκρέσου εν όψει – στην ενεργότερη στήριξη, επικοινωνιακά τουλάχιστον, της ιρανικής αντιπολίτευσης. Χωρίς, ωστόσο, να είναι σαφές κατά πόσον ο ίδιος και η κυβέρνησή του συμμερίζονται τις αισιόδοξες – ενδεχομένως υπεραισιόδοξες – εκτιμήσεις ορισμένων αναλυτών, ότι η ιρανική κληρικοκρατία είναι ετοιμόρροπη, αλλά και ότι τυχόν κατάρρευσή της θα σημάνει τον τερματισμό της πυρηνικοποίησης της χώρας, ή πάντως τη δραστική μείωση της επικινδυνότητας ενός πυρηνικοποιημένου Ιράν.

Το κρισιμότερο, όμως, δίλημμα θα αντιμετωπίσει ο Αμερικανός πρόεδρος, αν – όπερ ενδεχόμενο – το ιρανικό καθεστώς επιβιώσει και, εις πείσμα των όποιων κυρώσεων, συνεχίσει το πυρηνικό του πρόγραμμα. Υπ’ όψιν δε ότι, επί τα ίχνη του προκατόχου του στην προεδρία, ο κ. Ομπάμα έχει διευκρινίσει ότι, παρόλο που επιδίωξή του παραμένει η επίλυση της διαφοράς περί το πυρηνικό με ειρηνικά μέσα, διατηρεί εν τούτοις «στο τραπέζι» όλες τις επιλογές – σαφώς υπαινισσόμενος και τη στρατιωτική. Κάτι που επιβεβαίωσε προσφάτως, μιλώντας σε γνωστή δεξαμενή σκέψης της αμερικανικής πρωτεύουσας, και ο κορυφαίος στρατιωτικός παράγων των ΗΠΑ: ο πρόεδρος του Μικτού Επιτελείου των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων ναύαρχος Μike Μullen.· Και αναμφίβολα – προκύπτει άλλωστε και από τις δηλώσεις του ναυάρχου – οι Αμερικανοί δεν στερούνται των μέσων που απαιτούνται για την υλοποίηση της στρατιωτικής αυτής επιλογής. Η οποία, όμως, συνεπάγεται υψηλό οικονομικό και γεωπολιτικό κόστος. Διότι βέβαιο επίσης είναι, ότι το ιρανικό καθεστώς έχει τη δυνατότητα να αντιδράσει, από τη μια, παρακωλύοντας και ενδεχομένως διακόπτοντας τη ροή του πετρελαίου δια των στενών του Χορμούζ, και, από την άλλη, καταφέροντας και παράλληλα υποκινώντας τρομοκρατικά κτυπήματα στον ευρύτερο μεσανατολικό χώρο και όχι μόνο.

Διό και μία – σαφώς μειοψηφική αυτή τη στιγμή – σχολή σκέψης στις ΗΠΑ τάσσεται υπέρ της εν ανάγκη αποδοχής της πυρηνικοποίησης της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Με τους συμμεριζομένους την άποψη αυτή να επιχειρηματολογούν, ότι οι Ιρανοί ηγέτες, παρά τις ρητορικές τους ακρότητες – ο πρόεδρος Αχμαντίνετζαντ έχει φθάσει στο σημείο να απειλήσει το κράτος του Ισραήλ με εξαφάνιση – δεν πρόκειται να προβούν σε ενέργειες, οι οποίες, με δεδομένη την κεραυνοβόλο αμερικανική αντίδραση, αλλά και την πυρηνική ισχύ του ίδιου του εβραϊκού κράτους, θα ισοδυναμούν με συλλογική αυτοκτονία τους.

Η ανάγνωση αυτή των προθέσεων του ιρανικού ιερατείου συναντά, ωστόσο, τον σκεπτικισμό των υπερμάχων της σκληρής γραμμής. Οι οποίοι, όχι μόνο εκφράζουν αμφιβολίες για τον ορθολογισμό των φανατικών της Τεχεράνης, αλλά και τονίζουν ότι, και αν ακόμη αποκλεισθεί το ενδεχόμενο μιας ιρανικής πυρηνικής επίθεσης κατά του Ισραήλ ή άλλου στόχου, το ιρανικό καθεστώς, χάρις στη στρατηγική κάλυψη που θα του προσφέρει το πυρηνικό του οπλοστάσιο, θα είναι σε θέση να προωθήσει με μεγαλύτερη άνεση τις ηγεμονικές του βλέψεις – στηρίζοντας μεταξύ άλλων πελατειακές του τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως η Χαμάς και η Χεζμπολάχ, και ασκώντας πιέσεις επί γειτόνων του, όπως το Ιράκ. Ενώ προβλέπουν, ότι και μόνο η απόκτηση πυρηνικών όπλων από το Ιράν θα οδηγήσει αναπόφευκτα στη γενικευμένη πυρηνικοποίηση της περιοχής.

Εάν δε στα αναπάντητα αυτά ερωτήματα προστεθεί και η αβεβαιότητα που περιβάλλει τη στάση των Ισραηλινών – οι οποίοι, κατά το ιρακινό προηγούμενο της δεκαετίας του ’80, εκλαμβάνουν την προοπτική ενός πυρηνικοποιημένου Ιράν ως υπαρξιακή απειλή –, γίνεται ευχερώς αντιληπτό ότι το 2010 θα αποδειχθεί ιδιαίτερα κρίσιμο για την πορεία του Ιρανικού. Και ίσως και για τη μεσανατολική ειρήνη.

Δεν υπάρχουν σχόλια: