Συνομοσπονδία και βλέπουμε

Για ξεχωριστά FIR κάνουν λόγο οι νέες προτάσεις Ταλάτ για την εκτελεστική

Ο Πρόεδρος Χριστόφιας ζήτησε από μόνος του να δει τους πολιτικούς αρχηγούς για ενημέρωση, σε σχέση με τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Θα συναντηθούν σε άτυπο Εθνικό, κυριακάτικα.
ΜΕΧΜΕΤ ΑΛΙ ΤΑΛΑΤ
Επιθυμούμε και οι δύο την εξεύρεση λύσης το συντομότερο δυνατό
Συνομοσπονδιακές θέσεις κατέθεσε ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ στον Πρόεδρο Χριστόφια, ενόψει της εντατικοποίησης της διαδικασίας των απευθείας διαπραγματεύσεων. Ο Ταλάτ έφερε τα πάνω κάτω με το πακέτο προτάσεών του, στην προσπάθειά του αφενός να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους του και αφετέρου να παγιδέψει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Επιδιώκοντας να επιδείξει πρωτοβουλία και κινητικότητα στις συνομιλίες, του έθεσε ουσιαστικά το δίλημμα «αποδοχή των δικών μου όρων, ή ανάσχεση της διαδικασίας εξ υπαιτιότητας της ελληνικής πλευράς». Τόσο έχουν δυσκολέψει, μάλιστα, τα πράγματα για τον Πρόεδρο Χριστόφια, που συγκάλεσε, εκτάκτως, τους πολιτικούς αρχηγούς, για πρώτη φορά από την έναρξη των απευθείας διαπραγματεύσεων, χωρίς να προηγηθούν δημόσιες εκκλήσεις, ώστε να διαβουλευθεί μαζί τους τις επόμενές του κινήσεις.
Το τουρκικό πακέτο
Ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ ουσιαστικά συμπεριφέρεται ως να ήταν… το όνειρο των Ελλήνων της Κύπρου να έχουν Πρόεδρο εκ περιτροπής με εθνικά κριτήρια και η ψήφος τους να σταθμίζεται, εκλέγοντας μόνο σε ένα ποσοστό τα άτομα που θα τους διοικούν για τόσα χρόνια και έτσι θέτει όρους και προϋποθέσεις για να τα αποδεχθεί. Το περιεχόμενο των προτάσεων Ταλάτ αποκάλυψε η τουρκική εφημερίδα Ραντικάλ και το δημοσίευμα δεν διαψεύστηκε από τη δική μας πλευρά. Οι προτάσεις έχουν ως εξής:
· «Στο νέο εταιρικό κράτος, ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα έχουν δικαίωμα βέτο για τις αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου». Επί της ουσίας, αυτό σημαίνει ότι οι Τούρκοι θα έχουν μονίμως δικαίωμα να ακυρώσουν συλλογικές αποφάσεις, παρά τη σαφέστατη αριθμητική τους μειοψηφία. Θα κάνουν, δηλαδή, πάντα κουμάντο, είτε είναι η δική τους σειρά στην προεδρία, είτε όχι.
· «Το FIR του ‘τουρκικού ιδρυτικού κράτους’ θα συμπεριλαμβάνει τον εναέριο χώρο του Βορρά και το FIR του ‘ε/κ ιδρυτικού κράτους’ τον εναέριο χώρο του Νότου». Οι ξεχωριστοί εναέριοι χώροι είναι ίσως η πιο ξεκάθαρη ένδειξη των συνομοσπονδιακών προνοιών που προωθεί ο Ταλάτ, καθώς θέτουν εσωτερικά σύνορα εντός του νησιού, κόβοντας τον ουρανό στα δύο. Επίσης, καθώς τα κρατίδια θα έχουν τη δυνατότητα να εξουσιοδοτούν πτήσεις στον δικό τους εναέριο χώρο, πάει να πει ότι μπορούν να συνάψουν και διμερείς σχέσεις με τρίτα κράτη, γεγονός που «σκοτώνει» τη μία διεθνή προσωπικότητα.
· «Για την προστασία της ισορροπίας Τούρκων-Ελλήνων στο νησί, θα πρέπει και οι Τούρκοι πολίτες να απολαμβάνουν τα δικαιώματα που απολαμβάνουν και οι Έλληνες πολίτες. Οι Τούρκοι πολίτες θα πρέπει να έχουν στο νέο κράτος δικαίωμα ελεύθερης εγκατάστασης, απόκτησης ακινήτων και εργασίας». Πρόκειται, δηλαδή, για τις τέσσερις βασικές ελευθερίες της Ε.Ε. Αυτή η πρόταση ουσιαστικά προνοεί τη μεταχείριση των Τούρκων πολιτών ως Ευρωπαίων πολιτών, χωρίς να έχει επιτευχθεί η ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. Επίσης προωθεί τη μόνιμη διοχέτευση Τούρκων εξ Ανατολίας στο νέο κράτος και νόμιμη συνέχιση του εποικισμού και της επιδιωκόμενης δημογραφικής αλλαγής, κατ’ αυτόν τον τρόπο.
Το δίλημμα του Προέδρου
Ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ ήξερε πολύ καλά τι έκανε, καταθέτοντας σε αυτό το χρονικό σημείο τις εν λόγω προτάσεις, ενώ η εκτελεστική εξουσία ήταν υπό συζήτηση τον περασμένο Οκτώβριο. Ως γνωστόν, η ατζέντα των εντατικών συνομιλιών έχει πέρα από τη διακυβέρνηση και την κατανομή εξουσιών, το κεφάλαιο της οικονομίας και το κεφάλαιο της Ε.Ε. Αυτά τα δύο κεφάλαια, όμως, έχουν σε αρκετά σημεία συνάφεια με τη διακυβέρνηση, υπό την έννοια ότι η οικονομική διαχείριση θα κατανεμηθεί ανάλογα με τον τρόπο που θα κατανεμηθούν οι εξουσίες στα κρατίδια και από την Ευρώπη θα ζητηθούν μόνιμες αποκλίσεις, υπό τη μορφή πρωτογενούς δικαίου, σε περίπτωση που οι αποφάσεις στη διακυβέρνηση δεν είναι σύμφωνες με τις ευρωπαϊκές αρχές.
Συνεπώς, πιθανή άρνηση του Προέδρου Χριστόφια να αποδεχθεί τις προτάσεις Ταλάτ, σε συνδυασμό με τη δεδηλωμένη άρνηση της τουρκικής πλευράς να αποδεχθεί τη δική μας αναθεωρημένη πρόταση ως έχει, θα δημιουργήσουν πρόβλημα στη μετέπειτα πορεία των συνομιλιών, η ευθύνη του οποίου θα επιχειρηθεί από τους Τούρκους να φορτωθεί στην ελληνική πλευρά. Από την άλλη, η ενδεχόμενη αποδοχή του πακέτου Ταλάτ, με σκοπό την ώθηση των συνομιλιών, σημαίνει και αυτόματη αποδοχή συνομοσπονδιακών προνοιών από τον Πρόεδρο Χριστόφια, δηλαδή εκτός από υποχωρήσεις επί των υποχωρήσεων και έκπτωση σε θέματα αρχών και αποκόλληση από τις κόκκινες γραμμές μας.
Ένδειξη της δύσκολης ή ακόμα και αμήχανης κατάστασης στην οποία βρίσκεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι η πρωτοβουλία του να συγκαλέσει εκτάκτως τους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων, για να θέσει τα δεδομένα ενώπιόν τους και να λάβει τις όποιες αποφάσεις θα λάβει υπό το φως των δικών τους απόψεων. Ο Πρόεδρος, δηλαδή, συγκάλεσε άτυπο Εθνικό Συμβούλιο, ώστε από τη μία να προλάβει τις όποιες αντιδράσεις και από την άλλη να επιδιώξει ο τρόπος που θα κινηθεί να τυγχάνει της συλλογικής ή έστω της πλειοψηφικής έγκρισης των αρχηγών των πολιτικών δυνάμεων. Στη σύντομη ανακοίνωση, που εκδόθηκε χθες το απόγευμα, αναφέρεται ότι συνέρχεται την Κυριακή, στις 11 το πρωί στο Προεδρικό, το Άτυπο Συμβούλιο Αρχηγών Κομμάτων, από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. «Κατά τη συνεδρία θα ανταλλαγούν απόψεις για τις προτάσεις της τ/κ πλευράς, που επιδόθηκαν στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας από τον Ειδικό Σύμβουλο του Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών Αλεξάντερ Ντάουνερ».
Ο «κομιστής» Ντάουνερ, εξερχόμενος του Προεδρικού Μεγάρου, ρωτήθηκε κατά πόσον θεωρεί ότι οι εν λόγω προτάσεις μπορεί να φέρουν τις δύο πλευρές πιο κοντά σε επίτευξη συμφωνίας και απέφυγε να απαντήσει, λέγοντας απλώς ότι «το κύριο θέμα είναι ότι οι ηγέτες έχουν την ευκαιρία να καθίσουν και να συζητήσουν για αυτά τα ζητήματα στην αρχή της ερχόμενης εβδομάδας και θα μπορέσουν να αποφασίσουν από μόνοι τους σε αυτά». Δεν ξέχασε επίσης να εκφράσει την ελπίδα του για πρόοδο στις διαπραγματεύσεις.

Από μακριά ο Μπαν
Ερωτηθείς κατά πόσον αναμένεται στην Κύπρο ο Μπαν Κι Μουν, ο κ. Ντάουνερ, επαναλαμβάνοντας την προ ημερών δήλωσή του, απάντησε ότι έχει βαρυφορτωμένο πρόγραμμα, αν και υπάρχει η βούληση να έρθει σύντομα. Όμως, χθες το απόγευμα ο Γ.Γ. του ΟΗΕ επικοινώνησε τηλεφωνικώς τόσο με τον Πρόεδρο Χριστόφια όσο και με τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. Ο κ. Μπαν διαβίβασε στους δύο συνομιλητές τις πρωτοχρονιάτικες ευχές του και επανέλαβε την πρόθεσή του σε κάποια φάση σύντομα να επισκεφθεί το νησί μας.

«Η ιδανική λύση δεν είναι ίδια και για τις δύο πλευρές»
Συνέντευξη στη βελγική εφημερίδα «la libre belgique» έδωσε ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, κατά την παραμονή του στις Βρυξέλλες. Η εφημερίδα δημοσίευσε χθες το κείμενο με τίτλο«Τα πνεύματα είναι ώριμα». Ο Τουρκοκύπριος συνομιλητής επισημαίνει ότι μια λύση θα πρέπει να βρεθεί το συντομότερο δυνατό, καθώς για τους Τ/κ είναι αναγκαίος ο τερματισμός της απομόνωσης, ενώ για τους Ε/κ είναι σαφές ότι η υπάρχουσα κατάσταση δεν είναι βιώσιμη.
Παράλληλα, η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν λόγους να επιθυμούν λύση στο Κυπριακό, σημειώνει ο Ταλάτ, και προσθέτει ότι οι όροι που έχει θέσει ο ΟΗΕ γίνονται σε γενικές γραμμές αποδεκτοί από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη ως βάση διαπραγμάτευσης.
Σχετικά με τις απευθείας συνομιλίες για το Κυπριακό, ο ηγέτης των Τ/κ αναφέρει ότι αυτό που διαφοροποιεί τη σημερινή κατάσταση από προηγούμενες προσπάθειες για λύση (π.χ. συνομιλίες μεταξύ Κληρίδη-Ντενκτάς) είναι ότι τώρα «επιθυμούμε και οι δύο την εξεύρεση λύσης, μέσω διαπραγμάτευσης, το συντομότερο δυνατό».
Ο Ταλάτ παραδέχεται ότι «η ιδανική λύση δεν είναι ίδια και για τις δύο πλευρές, ωστόσο έχουμε αποδεχθεί τις παραμέτρους που έχει εισηγηθεί ο ΟΗΕ, όπως η πολιτική ισότητα και η ενιαία νομική προσωπικότητα». Συνεπώς, «δεν μπορώ να θέσω στο τραπέζι μια λύση δύο κρατών και ο κ. Χριστόφιας δεν μπορεί να επανέλθει στην πριν από το 1960 κατάσταση», αναφέρει.
Η λύση που προκρίνει είναι η διζωνική ομοσπονδία, με δύο συνιστώντα κράτη, και προσθέτει ότι θα πρέπει, επίσης, να διευθετηθεί το ζήτημα της παρουσίας 40.000 Τούρκων στρατιωτών στο νησί. «Είναι σαφές ότι οι Τούρκοι στρατιώτες θα εγκαταλείψουν τη χώρα, ωστόσο ένας συμφωνηθείς αριθμός θα παραμείνει ως εγγυητής της εφαρμογής της συμφωνίας», υποστηρίζει.
Ο Ταλάτ αναγνωρίζει ακόμα ότι το πιο κρίσιμο ζήτημα των συνομιλιών είναι οι αποζημιώσεις των Ελληνοκυπρίων και αναφέρει ότι είχε εκφραστεί η ελπίδα εξεύρεσης λύσης πριν από τις παράνομες εκλογές στα κατεχόμενα, αλλά «αυτό δεν κατέστη εφικτό, λόγω της επιφυλακτικής στάσης των Ελληνοκυπρίων», όπως ισχυρίστηκε.
Σημερινή