Παρέμβαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εθνικής Άμυνας, κ. Π. Μπεγλίτη στην Ολομέλεια της Βουλής επί του Ν/Σ του ΥΠΕΘΑ περί Ιεραρχίας και προαγωγών στις Ένοπλες Δυνάμεις

Το υπό συζήτηση νομοσχέδιο που φέρνει η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας δίνει σε όλες και όλους την ευκαιρία να αναδείξουν και να διατυπώσουν προσεγγίσεις ευρύτερες του νομοσχεδίου κι έχουσες σχέση με το ρόλο και τη λειτουργία αλλά και με τη θέση των Ενόπλων Δυνάμεων στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία.

Όλες αυτές τις μέρες κατά τη διάρκεια της συζήτησης, τόσο στη Διαρκή Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας, όσο κι εδώ στην Ολομέλεια, αναδείχθηκαν απόψεις, που φοβάμαι ότι έχουν έναν αέρα παρελθόντος. Ιδιαίτερα μάλιστα από την πλευρά της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης αυτό που εντυπωσιάζει είναι ο καταιγισμός ανασφάλειας, που επιχειρείται να παραχθεί στο χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων. Η Αξιωματική Αντιπολίτευση, στο πλαίσιο ενός ιστορικού αταβισμού απέναντι στις Ένοπλες Δυνάμεις, σήμερα επιχειρεί να παίξει το ρόλο του προστάτη. Αυτός ο ρόλος, στη σύγχρονη Ελλάδα, με τους σύγχρονους δημοκρατικούς θεσμούς, είναι ένας ρόλος επικίνδυνος κι όσο παραμένετε εγκλωβισμένοι σε μια λογική ελέγχου, ακόμα και εξωθεσμικά, των Ενόπλων Δυνάμεων δεν προσφέρετε υπηρεσίες στην εθνική άμυνα και την ασφάλεια της χώρας.

Είναι εντυπωσιακό πραγματικά αυτό που ακούστηκε τις τελευταίες ημέρες περί βαθιάς κρίσης στις Ένοπλες Δυνάμεις, περί ενός στρατού ο οποίος απαξιώνεται από την ενδεκάμηνη διακυβέρνηση της χώρας από την Κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Και εάν αυτό πραγματικά ήταν απλά μια αναγκαία θεσμικά αντιπολίτευση από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας, να το καταλάβω. Όμως δείχνει, μια βαθιά συντηρητική νοοτροπία για έναν χώρο που αποτέλεσε προνομιακό πεδίο για τις συντηρητικές παρατάξεις μετεμφυλιοπολεμικά στη χώρα μας. Όμως -κι αυτό νομίζω ότι είναι ένα θέμα, κάθε άλλο παρά υπαρξιακό, αλλά βαθιά δημοκρατικό- πρέπει να δούμε τις Ένοπλες Δυνάμεις, τη θέση τους, τη λειτουργία τους στους σύγχρονους δημοκρατικούς θεσμούς. Πρέπει να δούμε τις Ένοπλες Δυνάμεις και τη εξέλιξή τους σε συνάρτηση με τις μεγάλες αλλαγές και εξελίξεις που γίνονται στην Ευρώπη και στον κόσμο. Δεν πρέπει να εγκλωβίσουμε τις Ένοπλες Δυνάμεις σ’ έναν περίκλειστο χώρο, να τις στεγανοποιήσουμε από τη δυναμική εξέλιξη της κοινωνίας, από τη δυναμική εξέλιξη των ίδιων των δημοκρατικών θεσμών και –γιατί όχι; – από τη δυναμική εξέλιξη της τεχνολογίας, των σύγχρονων στρατηγικών δογμάτων, τεχνολογικών και θεωρητικών. Δεν πρέπει να στεγανοποιήσουμε τις Ένοπλες Δυνάμεις από την ίδια την κοινωνία. Γιατί ο Στρατός, οι ένστολοι πολίτες, οι αξιωματικοί δεν είναι ασφαλώς δημόσιοι υπάλληλοι, αλλά μετέχουν της ευρύτερης δημόσιας λειτουργίας. Είναι δημόσιοι λειτουργοί. Αν εγκλωβιστείτε και εγκλωβίζεστε σ’ αυτή τη λογική, «όχι δημόσιοι υπάλληλοι οι ένστολοι», ουσιαστικά αναπαράγετε μια αντίληψη ενός ανεξέλεγκτου κράτους μέσα στο κράτος, ενός μηχανισμού πέρα και πάνω από τον πολιτικό, τον κοινοβουλευτικό και τον κοινωνικό έλεγχο.

Αντίθετα, οι σύγχρονες Ένοπλες Δυνάμεις ως μηχανισμός του ίδιου του ελληνικού λαού, της ίδιας της ελληνικής κοινωνίας μετέχουν των κοινωνικών εξελίξεων. Έτσι πρέπει να δούμε το σύγχρονο δημοκρατικό πρόσωπο των Ενόπλων Δυνάμεων. Μετέχουν της κοινωνίας για να υπερασπιστούν την εθνική ασφάλεια και ανεξαρτησία, υπερασπίζονται τις αρχές και τις αξίες της πατρίδας μας μέσα από το διαρκώς αυξανόμενο κοινωνικό ρόλο που πρέπει να έχουν οι Ένοπλες Δυνάμεις, μέσα από τον ανθρωπιστικό τους ρόλο, μέσα από τον διαπαιδαγωγικό ρόλο που πρέπει να έχουν προς την ελληνική νεολαία.

Όμως από την άλλη πλευρά είδαμε έναν φόβο, μια ανασφάλεια απέναντι στις επιχειρούμενες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Και αυτό γιατί; Γιατί όταν κάτι δεν το ελέγχουμε ή όταν ξεφεύγει από τον κλειστό κύκλο των αποστράτων τότε είναι κάτι επαναστατικό ή «βλάσφημο» για μια παγιωμένη παραδοσιακή και συντηρητική αντίληψη που αναπαρήχθη για πολλά χρόνια στην Ελλάδα, ακόμα και μεταπολιτευτικά κι όχι μόνο μετεμφυλιοπολεμικά. Και αυτό το λάθος δυστυχώς το έχουμε κάνει όλοι και η συνευθύνη μας είναι σημαντική.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο, ότι τριάντα πέντε χρόνια μετά τη Μεταπολίτευση ο χώρος της εθνικής άμυνας είναι ένας χώρος «ταμπού». Ο χώρος των Ενόπλων Δυνάμεων είναι ένας χώρος που δεν αγγίζεται από κανέναν. Ο χώρος των αμυντικών δαπανών επίσης. Ήταν ένας χώρος όπου ψηφίζαμε όλοι ή καταψηφίζαμε δίχως έλεγχο, δίχως συζήτηση. Και αν παρήχθησαν «γκρίζες ζώνες» στις Ένοπλες Δυνάμεις είναι γιατί προσπαθήσαμε κι όλοι συμβάλαμε στο να βρεθούν στο περιθώριο του κοινοβουλευτικού ελέγχου.

Σήμερα –και αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς- γίνεται ένα μεγάλο έργο στο να ξαναφέρουμε την εθνική άμυνα, τις Ένοπλες Δυνάμεις, τους αμυντικούς εξοπλισμούς στο κέντρο του κοινοβουλευτικού δημοκρατικού ελέγχου κι όχι μόνο μέσα από τις θεσμικές διαδικασίες της σύστασης επιτροπών. Γιατί δεν αρκεί μόνον αυτό, αν κι είναι πολύ σημαντική θεσμική τομή η σύσταση της Υποεπιτροπής και τώρα Επιτροπής Αμυντικών Εξοπλισμών, που διαμόρφωσε η Κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Είναι η όλη αντίληψή μας να φέρνουμε καθημερινά στο φως τους αμυντικούς εξοπλισμούς προς έλεγχο και έγκριση από τις αρμόδιες Επιτροπές της Βουλής, να συζητάμε όλα τα κρίσιμα στρατηγικά και επιχειρησιακά ζητήματα, και όχι μόνο τα διοικητικά, στο χώρο του Κοινοβουλίου. Κι αυτό στην πορεία του χρόνου πιστεύω ότι θα αποτελέσει τη μεγαλύτερη θεσμική και δημοκρατική κατάκτηση στο χώρο γενικότερα της εθνικής άμυνας.

Υποβάλουμε το νομοσχέδιο που διαμορφώσαμε σε ανοικτό και συνεχή διάλογο με τη στρατιωτική ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και όχι μόνο, αλλά και με κατηγορίες αξιωματικών και υπαξιωματικών, οι οποίοι μετέχουν κι αυτοί της καθημερινής προσπάθειας για την εθνική άμυνα της χώρας και προς τους οποίους αποτίουμε φόρο τιμής.

Οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι ασφαλώς η στρατιωτική τους ηγεσία και οι αξιωματικοί μέσης και ανώτερης βαθμίδας, είναι όμως και οι χιλιάδες υπαξιωματικοί, επαγγελματίες οπλίτες, έφεδροι μακράς θητείας, οπλίτες βραχείας ανακατάταξης που και αυτοί συνεισφέρουν καθημερινά στο αξιόμαχο των Ενόπλων Δυνάμεων. Είναι μέτοχοι όλης αυτής της συλλογικής εθνικής προσπάθειας.

Με το νομοσχέδιο αυτό κάναμε μία μεγάλη προσπάθεια για τον εκδημοκρατισμό των Ενόπλων Δυνάμεων. Μην σας εντυπωσιάζει αυτή η λέξη γιατί εκδημοκρατισμός είναι η συνεχής, η διαρκής επαφή με την κοινωνία και με τις εξελίξεις της κοινωνίας.

Ασφαλώς έχουμε δημοκρατικές Ένοπλες Δυνάμεις. Ασφαλώς οι Ένοπλες Δυνάμεις κινούνται στο πλαίσιο των συνταγματικών και δημοκρατικών θεσμών. Εκδημοκρατισμός, όμως, σημαίνει να παρακολουθούν οι Ένοπλες Δυνάμεις τις εξελίξεις, την πορεία των δημοκρατικών και κοινωνικών θεσμών της ίδιας της κοινωνίας, της ίδιας ακόμα της σχέσης του κράτους με την οικονομία και την κοινωνία.

Κάναμε το ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό όχι απλά για να εξορθολογίσουμε την λειτουργία των Ενόπλων Δυνάμεων και τις αμυντικές δαπάνες, αλλά γιατί πρέπει να δώσουμε ένα μήνυμα ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις μετέχουν αυτής της συλλογικής εθνικής προσπάθειας για την υπέρβαση της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης.

Δεν είναι οι ένστολοι πολίτες, χιλιάδες δημόσιοι λειτουργοί, οι οποίοι ενδιαφέρονται αποκλειστικά και μόνο για την αναπαραγωγή των συμφερόντων τους, του κορπορατισμού ή του συντεχνιακού πνεύματος, που διακρίνει και αυτό το χώρο.

Αυτό πρέπει να εξαλείψουμε. Γιατί στην πηγή, στην μήτρα του όποιου κλαδικού συντεχνιασμού βρίσκονται και άλλες ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Η ιστορία μας έχει διδάξει πολλά και πρέπει να την αφομοιώνουμε δυναμικά, ενεργά και ασφαλώς πολιτικά μέσα από την πολιτική μας και μέσα από τα νομοσχέδιά μας.

Προσπαθήσαμε, αποτυπώσαμε και εκφράσαμε μέσα από το νομοσχέδιο ως πολιτική ηγεσία αυτό το νέο πνεύμα, που πρέπει να διέπει και στη Ελλάδα τις Ένοπλες Δυνάμεις. Την ενσωμάτωση του δημοκρατικού κεκτημένου, των μεγάλων δημοκρατικών κατακτήσεων, μέσα από τις αποφάσεις των διοικητικών δικαστηρίων του Συμβουλίου της Επικρατείας, αλλά και με την ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής έννομης τάξης, των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και άλλων δημοκρατιών θεσμών, όπως είναι ο Συνήγορος του Πολίτη.

Από μία κατάσταση που παρήγαγε ανασφάλεια εργασιακή και επετηριδιακή στους αξιωματικούς και στου υπαξιωματικούς, πάμε σε μία θεσμικά κατοχυρωμένη διαδικασία διαρκών ελέγχων. Με την αυτοπρόσωπη παρουσία, με τους δικηγόρους, δημιουργούμε θεσμούς, συμβούλια κρίσεων για να μπορούν εκεί οι αξιωματικοί να υπερασπιστούν την αξιοπρέπεια τους, τη διαδρομή τους, την αξία τους. Αυτό σημαίνει αξιοκρατία.

Πολλοί από τους συναδέλφους της Νέας Δημοκρατίας, που είναι και διακεκριμένοι δικηγόροι, γνωρίζουν πάρα πολύ καλά –γιατί φαντάζομαι ότι έχουν υπερασπιστεί αξιωματικούς στο Συμβούλιο της Επικρατείας- ότι έχει χάσει η Διοίκηση, έχει χάσει το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας πολλές από τις υποθέσεις και αναγκάζεται η εκάστοτε πολιτική ηγεσία να επαναφέρει πολλές φορές ή να παρανομήσει και να μην επαναφέρει, δικαιωμένους αξιωματικούς στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Το γνωρίζετε πολύ καλά κύριε Παυλόπουλε. Έτσι δεν είναι;

Πιστεύουμε, ο κ. Βενιζέλος και εγώ, μέσα από αυτό το νέο πλέγμα θεσμών, διαδικασιών και απανωτών ελέγχων ότι θα εκμηδενίσουμε, θα μειώσουμε την κακοδιαχείριση, την αναξιοκρατία, την αυθαιρεσία της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.

Μιλήσατε για τους θεσμούς στις Ένοπλες Δυνάμεις των ΕΠΟΠ, των ΟΒΑ, των Ειδικών Οπλιτών, ένα νέο θεσμό που προτείνουμε στο νομοσχέδιό μας. Θέλω να πω δύο λόγια, γιατί εδώ τοποθετούμαστε με ειλικρίνεια και με αίσθηση της εθνικής μας συνείδησης και της αποστολής μας.

Κληθήκαμε τον Οκτώβριο του 2009 να αντιμετωπίσουμε ένα σοβαρότατο πρόβλημα, την απροετοίμαστη, την αψυχολόγητη, τη μικροπολιτική απόφαση της Νέας Δημοκρατίας και του τότε Υπουργού Εθνικής Άμυνας, κυρίου Μεϊμαράκη, να σπεύσει την τελευταία στιγμή τον Αύγουστο του 2009 και να μειώσει στους εννέα μήνες τη στρατιωτική θητεία στο στρατό ξηράς.

Όλοι γνωρίζουμε ποια είναι τα προβλήματα, που δημιούργησε αυτή η μικροκομματική σκοπιμότητα. Δεν θέλω να αναφερθώ σε στοιχεία. Τα γνωρίζουμε όλοι και είμαστε στη διάθεσή σας ως πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας να σας ενημερώσουμε.

Αυτό ήταν ένα πλήγμα για τις Ένοπλες Δυνάμεις. Κύριε εκπρόσωπε της Νέας Δημοκρατίας μιλάτε για πλήγμα στο αξιόμαχο των Ενόπλων Δυνάμεων, όταν αυτή τη στιγμή υπάρχει σοβαρός προβληματισμός για το ποσοστό στελέχωσης των Ενόπλων Δυνάμεων.

Η στρατιωτική θητεία θα παραμείνει στους εννέα μήνες. Η στρατιωτική θητεία θα καταργηθεί στην Αεροπορία και στο Ναυτικό. Ως εξειδικευμένοι κλάδοι χρειάζονται επαγγελματικά στελέχη με τεχνογνωσία και κυρίως με επαγγελματική και υπηρεσιακή συνέχεια.

Η ευθύνη της ελληνικής νεολαίας απέναντι στην πατρίδα είναι να υπηρετήσει τη στρατιωτική της θητεία. Θα είμαστε σε διαρκή επικοινωνία με όλες τις νεολαίες για να συζητήσουμε το πώς αυτή η στρατιωτική θητεία θα γίνεται όλο και πιο εποικοδομητική, πιο ανθρώπινη, θα τίθεται στην υπηρεσία και της πατρίδας, αλλά βεβαίως στη συνέχεια θα βγάζει πολίτες με εξειδίκευση και με επαγγελματικά προσόντα.

Θέλω να αναφέρω δύο ακόμα στοιχεία όσον αφορά στην κάθετη δομή διοίκησης και στη δομή δυνάμεων.

Ελπίζω να παρακολουθείτε τις μεγάλες εξελίξεις που γίνονται στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες γύρω από το ρόλο των Ενόπλων Δυνάμεων. Στη Μεγάλη Βρετανία, στη Γαλλία, στη Γερμανία, στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι Ένοπλες Δυνάμεις γίνονται σήμερα αντικείμενο συζήτησης όχι απλά θεωρητικής, όχι απλά μέσα στα πανεπιστήμια και τα think tank, αλλά μέσα στην καρδιά των Ενόπλων Δυνάμεων.

Συζητιούνται αλλαγές όχι μόνο επιχειρησιακές, αλλά αλλαγές σε όλη τη διοικητική και επιχειρησιακή κλίμακα με στόχο να γίνουν πιο αξιόμαχες οι Ένοπλες Δυνάμεις. Με στόχο τον εξορθολογισμό των αμυντικών δαπανών, τη σύνδεση της δομής διοίκησης και της δομής δυνάμεων με το ρόλο που πρέπει να έχουν οι Ένοπλες Δυνάμεις στον 21ο αιώνα και όχι μόνο με το στρατιωτικό τους ρόλο, αλλά και ως κοινωνική δύναμη, κοινωνικός μηχανισμός υπεράσπισης σε περιπτώσεις καταστροφών, διεθνούς τρομοκρατίας ή περιβαλλοντικών καταστροφών.

Αυτές τις αλλαγές με βάση την εθνική εμπειρία που είχαμε τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια, ενσωματώνουμε στην κάθετη δομή διοίκησης για να μπορέσουν –ακόμα και με αφορμή το 1996 και την εμπειρία που είχαμε στα Ίμια, την οποία πολλές φορές επικαλείστε κατά τρόπο επικίνδυνο για τα εθνικά συμφέροντα- ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ και οι Αρχηγοί των Επιτελείων να ασκούν την πραγματική επιχειρησιακή και διοικητική ευθύνη στο πλαίσιο των Ενόπλων Δυνάμεων κάτω από τη θεσμική, κοινοβουλευτική, πολιτική ομπρέλα της Κυβέρνησης και του πολιτικού προϊσταμένου Υπουργού Εθνικής Άμυνας.

Θα επιφέρουμε –και αυτό δεν είναι υπερβολή- επανάσταση στη δομή δυνάμεων. Ο ελληνικός στρατός δεν μπορεί να λειτουργήσει με αντιλήψεις του μετεμφυλιακού ελληνικού κράτους. Οι Ένοπλες Δυνάμεις θα είναι σύγχρονες. Θα έχουμε ένα σύγχρονο, έξυπνο, μικρό, αποτελεσματικό στρατό με εξορθολογισμό των αμυντικών δαπανών, με μία δομή δυνάμεων που θα υπακούει στις πραγματικές επιχειρησιακές ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και της Ελλάδας και όχι –όπως γινόταν για πολλά χρόνια- σε κατασκευασμένες ανάγκες είτε εξοπλιστικές είτε επιχειρησιακές. Αυτή τη λογική έχει και η αλλαγή στο ΕΜΠΑΕ, την οποία επιφέρουμε.

Φοβάμαι ότι δεν αντιλαμβάνεσθε αυτές τις αλλαγές. Θα μπορούσαμε να τις συζητήσουμε ακόμα περισσότερο στην Επιτροπή, για να καταλάβετε ότι είναι μεγάλη ανάγκη να γίνουν αυτές οι μεταρρυθμίσεις και οι αλλαγές. Για να κάνουμε μεγάλες οικονομίες, να αυξήσουμε την επιχειρησιακή ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά κυρίως για να προσαρμόσουμε τις Ένοπλες Δυνάμεις σε ένα νέο, σύγχρονο, αποτελεσματικό, δημοκρατικό μοντέλο που χρειάζεται η πατρίδα τον 21ο αιώνα.

Βεβαίως, στο πλαίσιο αυτό επαναξιολογούμε, επανεντάσσουμε σε μια νέα λογική τους αμυντικούς εξοπλισμούς. Τελείωσε η «λογική του σούπερ μάρκετ» στους εξοπλισμούς για την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και για την Κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Κατασκευασμένες ανάγκες είναι πλέον στο παρελθόν. Οι ανάγκες θα προέρχονται από τα θεμελιώδη κείμενα που διαμορφώνουμε, την Πολιτική Εθνικής Άμυνας, την Εθνική Αμυντική Στρατηγική και όλα εκείνα τα κείμενα τα οποία θα συζητήσουμε μαζί σας και θα αποτελέσουνε αντικείμενο διαλόγου και ευρύτερης δυνατής συναίνεσης, ώστε να έχουμε γερά, θεωρητικά, στρατηγικά και επιχειρησιακά εργαλεία, για να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε το εθνικό δόγμα, όχι το νατοϊκό για την υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων της άμυνας και της ασφάλειας της χώρας.

Θα μας δοθεί η ευκαιρία να μιλήσουμε και αύριο για ζητήματα που άπτονται και των στρατοπέδων και των αμυντικών εξοπλισμών και των αντισταθμιστικών ωφελημάτων, για να δούμε εκεί ποιες τομές, ποιες ρήξεις με το παρελθόν φέρνει αυτό το νομοσχέδιο.

Τελειώνω, λέγοντας ότι είναι το πρώτο μεγάλο θεσμικό νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας που επιφέρει σημαντικές αλλαγές όχι μόνο διοικητικές και επιχειρησιακές, αλλά αλλαγές νοοτροπίας. Αυτές οι αλλαγές πρέπει να γίνουν, για να προχωρήσουμε σε ένα σύγχρονο στρατό, σε σύγχρονες Ένοπλες Δυνάμεις, αντάξιες της προσδοκίας του ελληνικού λαού, αντάξιες της ευθύνης που έχουμε εναποθέσει για την υπεράσπιση της εθνικής ακεραιότητας, της εθνικής ανεξαρτησίας και της λαϊκής κυριαρχίας.