του Δημήτρη Μπεκιάρη
Πριν από τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009 το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία συγκρούστηκαν σχετικά με την ενεργειακή στρατηγική της χώρας στον κρίσιμο τομέα της λεγόμενης ενεργειακής διπλωματίας.
Η νέα υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κυρία Τίνα Μπιρμπίλη θα έχει σημαίνοντα ρόλο στη χάραξη της νέας στρατηγικής της χώρας στον τομέα της ενεργειακής διπλωματίας.
Αφορμή είχε σταθεί η προεκλογική τοποθέτηση του νέου πρωθυπουργού κ. Γιώργου Παπανδρέου ότι η διακρατική συμφωνία για την κατασκευή και εκμετάλλευση του αγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης εξυπηρετεί μόνο τη μία πλευρά. Ο κ. Παπανδρέου είχε θέσει ζήτημα επαναδιαπραγμάτευσης της συμφωνίας. Κάποιοι ακραίοι κύκλοι έσπευσαν να κατηγορήσουν τον κ. Παπανδρέου ακόμη και για μειωμένο πατριωτισμό.
Η προηγούμενη κυβέρνηση, από το 2004 οπότε είχε αναλάβει την διακυβέρνηση της χώρας, είχε επενδύσει στρατηγικά και πολυεπίπεδα (ενέργεια, εξοπλιστικά) στη σχέση Αθήνας - Μόσχας, μέσω της σύναψης των συμφωνιών για την κατασκευή και εκμετάλλευση των αγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου South Stream και Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη. Οι συμφωνίες αυτές, όπως ήταν εξάλλου αναμενόμενο, προκάλεσαν τις αντιδράσεις της Ουάσινγκτον, οι οποίες είχαν εκφραστεί διά του υφυπουργού και αρμόδιου σε θέματα ενέργειας Μάθιου Μπράιζα.
Σήμερα τίθενται εύλογα ερωτήματα σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής που θα ακολουθήσει η νέα υπό τον κ. Παπανδρέου κυβέρνηση της χώρας. Οι παράγοντες, που όπως φαίνεται θα επηρεάσουν τις κεντρικές στρατηγικού χαρακτήρα επιλογές της στον τομέα της ενεργειακής διπλωματίας, έχουν να κάνουν με την πολιτική των ισορροπιών που πρέπει να τηρήσει η κυβέρνηση στη διεθνή σκακιέρα, με τις περιβαλλοντολογικές προϋποθέσεις και κυρίως με τα οφέλη που μπορεί η χώρα να αποκομίσει από το διεθνές stratego των αγωγών ενέργειας.
Τα νέα δεδομένα
Από την εποχή των διαπραγματεύσεων και της υπογραφής των συμφωνιών για τους αγωγούς Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη και South Stream έχουν αλλάξει οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, το ενδεχόμενο αναβίωσης του ψυχροπολεμικού κλίματος στις σχέσεις Ουάσινγκτον - Μόσχας έχει απομακρυνθεί και έχουν παρουσιαστεί αλλαγές στο γεωπολιτικό περιβάλλον. Η φιλοδυτική, υπό τον Μπόικο Μπορίσοφ, κυβέρνηση της Βουλγαρίας έχει ήδη τροποποιήσει τα δεδομένα στο ζήτημα των αγωγών και στις σχέσεις της Σόφιας με την κυβέρνηση Πούτιν. Ο κ. Μπορίσοφ, η πολιτική του οποίου στο θέμα των αγωγών θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αντιρωσική, έχει εξ αρχής δείξει τις προθέσεις του να «παγώσει» τη συμμετοχή της Βουλγαρίας στην κατασκευή και εκμετάλλευση των αγωγών South Stream και Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, προκαλώντας τη δυσφορία του Κρεμλίνου. Δεδομένη είναι εξάλλου η συμμετοχή της Βουλγαρίας στην κατασκευή και εκμετάλλευση του αγωγού Nabucco, αμερικανικών και ευρωπαϊκών συμφερόντων. Ο South Stream, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις της ρωσικής κυβέρνησης και της ενεργειακής διπλωματίας, θεωρείται ανταγωνιστικός αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου του Nabucco, ο οποίος θα μεταφέρει αζερικό αέριο στην Ευρώπη. Η Βουλγαρία βρίσκεται «επάνω» στους δρόμους των αγωγών, όποια συμφέροντα και αν εξυπηρετούν αυτοί, και δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι προβλέπουν ότι η γειτονική χώρα είναι ανερχόμενη και εξαιρετικά υπολογίσιμη δύναμη στα Βαλκάνια.
Ένα σημείο ακόμη το οποίο πρέπει να επαναξεταστεί από την κυβέρνηση Παπανδρέου είναι το επίπεδο της στρατηγικής προσέγγισης της Ελλάδας με τη Ρωσία. Οι καλές σχέσεις ανάμεσα στην Αθήνα και στο Κρεμλίνο τα προηγούμενα χρόνια δεν είναι βέβαιο ότι οικοδομήθηκαν σε στέρεες βάσεις ή ακόμη σε στέρεο περιβάλλον. Δεν υπήρξε η απαραίτητη υποδομή η οποία δικαιολογεί το εύρος τους ανοίγματος της ελληνικής κυβέρνησης προς τη Ρωσία. Τα ανοίγματα της προηγούμενης κυβέρνησης, ακόμη και με τα εξοπλιστικά προγράμματα (τα περιβόητα 420 άρματα μάχης BMP-3), θα αποδειχθούν, εν καιρώ, επισφαλή. Δεν είναι βέβαιο καν αν η Ελλάδα θα παραλάβει αυτά τα τεθωρακισμένα, τα πρώτα ρωσικά που προορίζονταν για το συμμαχικό σύμπλεγμα του ΝΑΤΟ. Η κυβέρνηση Καραμανλή προσέγγισε τη Ρωσία με τέτοιον τρόπο ώστε περίπου απειλήθηκαν με μόνιμη διαταραχή οι σχέσεις με τα ευρωατλαντικά συμφέροντα, δηλαδή απειλήθηκαν οι γεωστρατηγικοί συσχετισμοί δεκαετιών.
Η προηγούμενη κυβέρνηση επέλεξε ένα είδος μονομέρειας αναφορικά με τη σύναψη στρατηγικού χαρακτήρα συμμαχιών, αγνοώντας τις προειδοποιήσεις των ΗΠΑ και κυρίως του κ. Μπράιζα στο ζήτημα των αγωγών. Σήμερα οι σχέσεις ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και στη Μόσχα έχουν ομαλοποιηθεί, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα έχει ανακοινώσει ότι οι ΗΠΑ θα εγκαταλείψουν τα σχέδια της κυβέρνησης Μπους για ανάπτυξη αντιπυραυλικής ασπίδας στην ανατολική Ευρώπη, ενώ η Ρωσία προσεγγίζει σιγά σιγά την Τουρκία αναζητώντας εναλλακτικούς «δρόμους» για προώθηση των συμφερόντων της και διαφοροποίηση των διαδρομών μεταφοράς φυσικού αερίου, λόγω κυρίως του κινδύνου να παγώσουν οριστικά οι συμφωνίες που έχει συνάψει το Κρεμλίνο με τη Ρωσία, αλλά και της μόνιμα προβληματικής συμπεριφοράς της Ουκρανίας. Όλα αυτά τα δεδομένα, όλοι αυτοί οι καθοριστικοί παράγοντες θα επηρεάσουν με νομοτελειακό τρόπο την πολιτική της Ελλάδας στο ζήτημα των αγωγών. Στην ουσία, η πολιτική της Ελλάδας αναμένεται να ετεροπροσδιοριστεί από τις εξελίξεις στο ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον που διαμορφώνεται περιφερειακά.
diplomatia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου