Η Σφαγή του Κατύν

Η συγκλονιστική αντικομμουνιστική ταινία «Κατύν» σήμερα στον ΑΝΤ1

Η σφαγή του Κατύν (πολωνικά: zbrodnia katyńska), υπήρξε μαζική δολοφονία χιλιάδων Πολωνών αξιωματικών, αστυνομικών, διανοούμενων, πολιτικών κρατουμένων και αιχμαλώτων πολέμου, τον Απρίλιο του 1940. Μεθοδεύτηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών της Σοβιετικής Ένωσης και βασίστηκε πάνω σε εισήγηση, την 5η Μαρτίου 1940, του σοβιετικού πολιτικού Λαβρέντι Μπέρια σχετικά με την εκτέλεση όλων των αιχμαλώτων Πολωνών αξιωματικών.

Το έγγραφο για την μαζική εκτέλεση υπογράφτηκε και από τον Ιωσήφ Στάλιν. Ο αριθμός των θυμάτων εκτιμάται ότι ανήλθε σε 22.000, με τις περισσότερες πηγές να αναφέρουν τον αριθμό των 21.768. Τα θύματα δολοφονήθηκαν στο δάσος Κατύν στην Ρωσία, στις φυλακές Καλίνιν (Τβερ) και Χάρκοβο και σε διάφορα άλλα μέρη. Περίπου 8.000 από τους δολοφονηθέντες υπήρξαν Πολωνοί αξιωματικοί που αιχμαλωτίστηκαν κατά την διάρκεια της σοβιετικής εισβολής στην Πολωνία το 1939, ενώ οι υπόλοιποι, επίσης Πολωνοί υπήκοοι, αιχμαλωτίσθηκαν με τις κατηγορίες ότι υπήρξαν πράκτορες, πολιτοφύλακες, δολιοφθορείς, μεγαλογαιοκτήμονες, εργοστασιάρχες, ιερείς και αξιωματούχοι. Πολλοί από τους οποίους ήταν εξέχοντα μέλη της εβραϊκής, ουκρανικής, γεωργιανής και λευκορώσικης κοινότητας της Πολωνίας.
Η σφαγή του Κατύν αναφέρεται στην μαζική δολοφονία Πολωνών υπηκόων, που διαπράχθηκε όχι μόνο στο δάσος του Κατύν, αλλά και σε άλλες τοποθεσίες στην υπό σοβιετικό έλεγχο περιοχή, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν κάτω από τις διαταγές του Ιωσήφ Στάλιν, βάσει πρότασης από το σοβιετικό Υπουργείου Εσωτερικών. Το 1943, η Ναζιστική Γερμανία, στην προσπάθειά της να εκμεταλλευτεί πολιτικά το γεγονός, ανακοίνωσε την ανακάλυψη μαζικών τάφων στο δάσος του Κατύν, ως αποτέλεσμα σοβιετικών εγκλημάτων πολέμου. Η αποκάλυψη αυτή οδήγησε στο πάγωμα των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της Μόσχας και της εξόριστης τότε πολωνικής κυβέρνησης στο Λονδίνο.

Μεταπολεμικά, η Σοβιετική Ένωση αρνιόταν κάθε αναφορά στην συγκεκριμένη σφαγή μέχρι και το 1990, οπότε και ανακοίνωσε ότι πράγματι διαπράχθηκε το συγκεκριμένο έγκλημα και ομολόγησε την όλη προσπάθεια να αποσιωπηθεί η αλήθεια επί πενήντα χρόνια. Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, από την Ρωσία πλέον, απέδειξαν ότι η ευθύνη βαρύνει εξολοκλήρου την σοβιετική πλευρά. Παρόλα αυτά οι ρωσικές αρχές δεν χαρακτήρισαν το γεγονός ξεκάθαρα ως έγκλημα πολέμου ή γενοκτονία. Έτσι, δεν κινήθηκαν νομικές διαδικασίες κατά τυχόν επιζώντων υπαιτίων, όπως απαίτησε η πολωνική κυβέρνηση.