Αντισυνταγματική η φορολόγηση της αποζημίωσης εξωτερικού των Στρατιωτικών!

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Συνδέσμου Συνεργασίας Μελών Ενόπλων Δυνάμεων η φορολόγηση της αποζημίωσης εξωτερικού που παίρνουν οι στρατιωτικοί είναι αντισυνταγματική. Ο ΣΥΣΜΕΔ υπέβαλε ερώτημα στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας σχετικά με τη φορολόγηση της αποζημίωσης εξωτερικού των στρατιωτικών, ζητώντας να πληροφορηθεί εάν αυτή είναι νόμιμη. Ταυτόχρονα ζητήθηκε η γνωμοδότηση του δικηγόρου Γιώργου Καταπόδη.

Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση, η αποζημίωση για την υπηρεσία στο εξωτερικό δεν θα πρέπει να υπόκειται σε αυτοτελή φορολόγηση, όπως προβλέπεται από τον νόμο 3790/09 (ΦΕΚ 143 Α) για τους υπαλλήλους του υπουργείου Εξωτερικών. Επειδή ΔΕ στην περίπτωση των στρατιωτικών «το επίδομα αλλοδαπής καταβάλλεται με τις ίδιες προϋποθέσεις που χορηγείται στους υπαλλήλους του υπουργείου Εξωτερικών», η φορολόγησή του πρέπει να θεωρείται αντισυνταγματική και γενικότερα μη συμβατή με τις αρχές και κανόνες του φορολογικού μας συστήματος όπως στην γνωμοδότησή του υποστηρίζει ο κ. Καταπόδης.
Παραθέτουμε την γνωμοδότηση του κου Κατοπόδη για την καλύτερη και πληρέστερη ενημέρωσή σας.

ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ
ΓΕΩΡΓΙΟΥ N. ΚΑΤΑΠΟΔΗ
Φωκίωνος Νέγρη 26 – 11361 Αθήνα / Τηλ.: (210) 88.32.478 / Κιν.: 6948 750061 / e-mail: gkatap @ otenet . gr
ΠΡΟΣ: ΣΥΣΜΕΔ
Υπόψη Προέδρου κ. Α. Τσουκαράκη
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ
Θέμα: «Ένταξη στην κλίμακα φορολογίας των αυτοτελώς φορολογουμένων εισοδημάτων –
φορολόγηση επιδόματος αλλοδαπής των υπηρετούντων στο εξωτερικό στρατιωτικών».
Σε συνέχεια σχετικού σας ερωτήματος, αναφορικά με το «κατά πόσο η προβλεπόμενη με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο ένταξη στην κλίμακα φορολογίας των αυτοτελώς φορολογουμένωνεισοδ ημάτων είναι συνταγματικά επιτρεπτή, και γενικότερα συμβατή με τις αρχές του φορολογικού μας συστήματος», σας γνωρίζω τα ακόλουθα:
Σύμφωνα με το άρθρο 4 §5 του Συντάγματος, «Οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίςδιακρίσεις στα δημόσια βάρη ανάλογα με τις δυνάμεις τους». Όμως, το άρθρο 78 §1 ορίζει ότι σύμφωνα με πάγια αρχή, «Κανένας φόρος δεν επιβάλλεται ούτε εισπράττεται χωρίς τυπικό νόμο που καθορίζει το υποκείμενο της φορολογίας και το εισόδημα, το είδος της περιουσίας, τις δαπάνες και τις συναλλαγές στις οποίες αναφέρεται ο φόρος». Κατά συνέπεια αντικείμενο φορολογίας ή, άλλως, την φορολογική βάση αποτελούν τα πάσης φύσης εισοδήματα, όχι όμως αδιακρίτως και
όποια παροχή καταβάλλεται στους μισθωτούς, όπως αποζημιώσεις και ορισμένα ειδικά επιδόματα (π.χ. βιβλιοθήκης και ειδικό ερευνητικό επίδομα καθηγητών).
Ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος ή Κ.Φ.Ε. (Ν. 2238/94/ ΦΕΚ 151 Α’) ορίζει στο άρθρο του 45 §1 ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες «το εισόδημα που προκύπτει κάθε ένα οικονομικό έτος από μισθούς, ημερομίσθια, επιχορηγήσεις, επιδόματα, συντάξεις και γενικά από κάθε παροχή που χορηγείται περιοδικά με οποιαδήποτε μορφή είτε σε χρήμα είτε σε είδος ή άλλες αξίες για παρούσα ή προηγούμενη υπηρεσία ή για οποιαδήποτε άλλη αιτία, το οποίο αποκτάται από μισθωτούς γενικά και συνταξιούχους». Σύμφωνα με την παράγραφο 4 όμως του ιδίου, «Δεν θεωρείται εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και δεν υπόκειται σε φόρο: … β. Οι δαπάνες που
καταβάλλονται στα πρόσωπα που μετακινούνται με εντολή του Δημοσίου, όπως ορίζονται με τις διατάξεις του Ν. 2685/99 (ΦΕΚ 35 Α’) και του Π.Δ. 200/93 (ΦΕΚ 75 Α’)». Από την πλευρά του, το Συμβούλιο της Επικρατείας θεωρεί πάγια ότι δεν είναι εισόδημα κάθε κτήση του φορολογουμένου, αλλά ότι την έννοια του εισοδήματος διακρίνει, πλην των εξαιρέσεων που προβλέπει ο νόμος, η περιοδικότητα και η ύπαρξη πηγής διαρκώς εκμεταλλεύσιμης, όπως τοαντάλλαγμα της προσωπικής εργασίας ή οι καρποί περιουσιακών στοιχείων του φορολογουμένου, όχι δε και κάθε άλλη προσαύξηση της περιουσίας αυτού.
Το άρθρο 17 §2 του ως άνω Ν. 2685/99 προβλέπει τα εξής: «Για χρονικό διάστημα άνω των τριάντα (30) ημερών καταβάλλεται στους ανωτέρω (μεταβαίνοντες στο εξωτερικό με εντολή του Δημοσίου για εκτέλεση υπηρεσίας) επίδομα αλλοδαπής, σε ποσοστό επί του επιδόματος αλλοδαπής του Έλληνα πρέσβη της χώρας όπου υπηρετούν, που καθορίζεται με κοινή απόφαση των υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης & Αποκέντρωσης, Εξωτερικών και Οικονομικών, για τους
πολιτικούς υπαλλήλους και με κοινή απόφαση των υπουργών Εθνικής Άμυνας, Εξωτερικών και Οικονομικών για τους στρατιωτικούς, με εξαίρεση τις ειδικές περιπτώσεις του άρθρου 20 του παρόντος νόμου (ειδική περίπτωση προσωπικού αρμοδιότητας Υ.ΕΘ.Α. που υπηρετεί στην Κύπρο).
Το ανωτέρω επίδομα αλλοδαπής καταβάλλεται με τις ίδιες προϋποθέσεις που χορηγείται στους υπαλλήλους του υπουργείου Εξωτερικών». Από την άλλη, σύμφωνα με το άρθρο 14 §4 Κ.Φ.Ε. (προστεθείσα με το άρ.10 §10 του Ν. 2459/97/ ΦΕΚ 97 Α’), «Το καθαρό ποσό των αποδοχών που παίρνουν τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 47 (υπάλληλοι υπουργείου Εξωτερικών και στρατιωτικοί που υπηρετούν στην αλλοδαπή) ως μισθωτοί από τους εργοδότες που αναφέρονται στην ίδια παράγραφο, κατά το τμήμα που απομένει μετά την αφαίρεση από αυτό του καθαρού ποσού των αποδοχών τις οποίες αυτοί θα έπαιρναν αν υπηρετούσαν στο εσωτερικό, φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή φόρου δεκαπέντε τοις εκατό (15%)».
Επί σειράς όμως αιτήσεων ακύρωσης προσβάλλουσες την αυτοτελή φορολόγηση του ως άνω επιδόματος αλλοδαπής, η νομολογία έχει σταθερά αποφανθεί ότι φορολογείται αυτοτελώς, με συντελεστή 15%, το καθαρό ποσό των αποδοχών που λαμβάνουν οι υπηρετούντες στην αλλοδαπή στρατιωτικοί, πέραν του ποσού των αποδοχών που θα ελάμβαναν αν υπηρετούσαν στο εσωτερικό. Στις αποδοχές αυτές δεν περιλαμβάνονται οι δαπάνες που καταβάλλονται στους
στρατιωτικούς κατά τον Ν. 2685/99, όπως είναι και η αποζημίωση που λαμβάνουν οι υπηρετούντες στην Κύπρο . Η αποζημίωση αυτή δεν υπόκειται σε φόρο εισοδήματος . Το σκεπτικό του ανωτάτου, στην προκειμένη, Δικαστηρίου, είναι ότι το ποσό από το οποίο παρακρατήθηκε φόρος 15%, αποτελεί αποζημίωση, ήτοι δαπάνη που δεν θεωρείται εισόδημα, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 45 §4 περ. β’ του Ν. 2238/94, και επομένως δεν υπόκειται σε φόρο εισοδήματος. Πράγματι, ως καθαρό ποσό των αποδοχών των στρατιωτικών, υποκείμενο σε φορολόγηση, νοείται το τμήμα των αποδοχών που απομένει μετά την αφαίρεση από αυτό του
καθαρού ποσού των αποδοχών, τις οποίες αυτοί θα ελάμβαναν εάν υπηρετούσαν στο εσωτερικό.
Στις «αποδοχές» που προβλέπονται στην (στενώς, άλλωστε, ερμηνευτέα ως φορολογική) διάταξη της παραγράφου 4 του ως άνω άρθρου 14 Κ.Φ.Ε. δεν περιλαμβάνεται συνεπώς η αποζημίωση που καταβάλλεται σε ειδικές περιπτώσεις στρατιωτικών, όπως η αποζημίωση των στρατιωτικών που υπηρετούν στην Κύπρο, η οποία μαζί με «τα λοιπά έξοδα» που καταβάλλονται στα εν λόγω πρόσωπα (άρθρο 20 §1 του Ν. 2685/99) συνιστά δαπάνη μη υποκείμενη σε φόρο εισοδήματος
σύμφωνα με το άρθρο 45 §4 περ. β’ του εν λόγω Κώδικα.
Την άποψη αυτή περί του αποζημιωτικού χαρακτήρα του επιδόματος αλλοδαπής, ήρθε να ενισχύσει έτι περαιτέρω ο νομοθέτης όταν, πέρυσι (άρ.8 Ν. 3790/09/ ΦΕΚ 143 Α’), κατήργησε την αυτοτελή φορολόγηση του επιδόματος αλλοδαπής των υπαλλήλων του υπουργείου Εξωτερικών, ακριβώς λόγω του αποζημιωτικού χαρακτήρα των υπόψη αποδοχών . Και όπως διευκρινίστηκε ήδη, στην περίπτωση των στρατιωτικών, «Το επίδομα αλλοδαπής καταβάλλεται με
τις ίδιες προϋποθέσεις που χορηγείται στους υπαλλήλους του υπουργείου Εξωτερικών».
Συμπέρασμα: Η τυχόν ένταξη με τον νέο υπό ψήφιση φορολογικό νόμο στην κλίμακα φορολογίας του επιδόματος αλλοδαπής των υπηρετούντων στο εξωτερικό στρατιωτικών, πρέπει να θεωρείται αντισυνταγματική, αλλά και γενικότερα μη συμβατή με τις αρχές και κανόνες του φορολογικού μας συστήματος.
Με φιλικά αισθήματα,
Γιώργος Καταπόδης