ΜΑΡΤΙΟΣ

ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ

Ο Μάρτιος ή Μάρτης είναι ο τρίτος μήνας του πολιτικού έτους κατά το Γρηγοριανό Hμερολόγιο και έχει 31 ημέρες. Κατά το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο το έτος άρχιζε από τον Μάρτιο συνεπώς τότε ήταν ο 1ος μήνας του έτους τον οποίο είχε καθιερώσει ο Ρωμύλος προς τιμή του πατέρα του και γενάρχη των Ρωμαίων του θεού Άρη (λατινικά Μαρς). Για τούτο και κατά τον Πλούταρχο (Βίος Νουμά, 19) αναφέρεται πως ο Μάρτιος απεικονίζεται ως άνδρας ενδεδυμένος με δέρμα λύκαινας.
Κατά τους χρόνους όμως της «ελεύθερης ρωμαϊκής πολιτείας» ο μήνας αυτός ήταν αφιερωμένος στον θεό Ερμή. Κατά την υπό του Νουμά όμως διαρρύθμιση μετακινήθηκε ως τρίτος μήνας και πρώτος ο προς τιμή του ειρηνικού θεού Ιανού. Κατ΄ άλλους η μετατόπιση αυτή έγινε μετά το 153 π.Χ. από τους υπάτους εξακολουθώντας να παραμένει ο Μάρτιος πρώτος μήνας του θρησκευτικού έτους.
Η αντιστοιχία του Μαρτίου με το αρχαίο αττικό ημερολόγιο είναι κατά το πρώτο 15νθήμερο με τον 8ο μήνα τον Αθεστηριώνα, κατά δε το 2ο 15νθήμερο με τον 9ο τον Ελαφηβολιώνα.

Στον Ζωδιακό κύκλο κατά τον μήνα Μάρτιο ο Ήλιος βρίσκεται στον αστερισμό των Ιχθύων, ενώ κατά την 20η με 21η του μηνός που συμπίπτει η εαρινή ισημερία (αρχή της Άνοιξης) εισέρχεται στον αστερισμό του Κριού.
Ο μήνας Μάρτιος κατέχει εξέχουσα θέση στην ελληνική λαογραφία και περισσότερο από τις παρατηρούμενες σ΄ αυτόν καιρικές μεταβολές με πολλά προσωνύμια και εκφράσεις όπως:
· «Ανοιξιάτης»
· «Μάρτης γδάρτης» ή «Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης»
· «Φύλλα ξύλα για τον Μάρτη να μη κάψεις τα παλούκια»
· «Από Μαρτιού καλοκαιριά κι απ΄ Αύγουστο Χειμώνας».
· «Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε πως δεν εξαναχιόνισε».
· «Όπως ασπρίζουν τα βουνά το Μάρτη από τα χιόνια, έτσι ν΄ ασπρίσουν τα μαλλιά της νύμφης απ΄ τα χρόνια».
· «Αν ρίξ΄ ο Μάρτης δυο νερά κι΄ Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε κείνο το ζευγά πό ΄χει πολλά σπαρμένα».
· «Μάρτης βρέχει; Ποτέ μη πάψει» ή «Μάρτης έβρεχε κι ο θεριστής χαιρόταν»
· «Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης παρά Μάρτης λιοπυράρης».
· «Οπόχει κόρη ακριβή τον Μάρτη Ήλιος μη τη δει»
· «Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε του Μάη το μεσημέρι…».
· «Τον Μάρτη στον Ήλιο μη κοιμηθείς».
Επίσης κατά το μήνα αυτό συνηθίζονταν παλιά το έθιμο της χελιδώνας.