Παγκόσμιος νταβατζής το νέο ΝΑΤΟ

Tο ΝΑΤΟ Θα μπορεί να ορίζει Τούρκο επιχειρησιακό διοικητή ασκήσεων στο Αιγαίο, εντός του ελληνικού FIR, χωρίς η Ελλάδα να έχει δικαίωμα άσκησης VETO!!

Ενα άλλο ΝΑΤΟ, διαφορετικό, με ρόλους παγκόσμιου χωροφύλακα κατά κυριολεξία της λέξης, ονειρεύονται οι αξιωματούχοι που μελετούν το μέλλον της Συμμαχίας. Το όνειρο, που κατά κάποιους στρατιωτικούς αναλυτές μπορεί να εξελιχτεί σε εφιάλτη, παρουσιάστηκε προ ολίγων ημερών σε όλες τις χώρες-μέλη της Συμμαχίας. Οσο για το σενάριο, όπως είναι αναμενόμενο, φέρει τη σφραγίδα των ΗΠΑ.
Το γεγονός ότι το ΝΑΤΟ δεν έχει πλέον ρόλο ύπαρξης καθώς έχουν εκλείψει οι απειλές για τις οποίες είχε δημιουργηθεί, ανάγκασε -τον Απρίλιο του περασμένου χρόνου- τον γενικό γραμματέα Anders Fogh Rasmussen να αναθέσει σε μια ομάδα ειδικών να προετοιμάσουν τη νέα στρατηγική της Συμμαχίας. Επικεφαλής τέθηκε η Μαντλίν Ολμπράιτ.

Επειτα από έναν ολόκληρο χρόνο, οι ειδικοί προτείνουν ένα μόρφωμα πολιτικοστρατιωτικό που όμως για να έχει λόγο ύπαρξης και για να μη μετακινηθεί από τις στρατιωτικές του αρχές, βαφτίζει ως στρατιωτικές απειλές οικονομικά και κοινωνικά θέματα. Παράλληλα για να μπορεί το ΝΑΤΟ να παίξει και τον ρόλο του παγκόσμιου χωροφύλακα χωρίς προβλήματα, οι ειδικοί προτείνουν την άρση της αναγκαστικής ομοφωνίας στις περισσότερες των αποφάσεων και τη διατηρούν μόνο για θέματα που αφορούν αποφάσεις για νέες στρατιωτικές επιχειρήσεις, είσοδο νέων μελών και θέματα προϋπολογισμού.

Οι 5 απειλές

Σύμφωνα με τις προτάσεις, στη νέα στρατηγική του ΝΑΤΟ θα πρέπει να περιλαμβάνονται πέντε απειλές. Αυτές είναι η τρομοκρατία, η διασπορά όπλων μαζικής καταστροφής, η προστασία των ενεργειακών οδών, οι κλιματικές αλλαγές και τέλος η ασφάλεια του κυβερνοχώρου.

Εάν η πρόταση αυτή υιοθετηθεί στη νέα στρατηγική του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με αξιωματούχους του ελληνικού υπουργείου Αμυνας, δίνει στη Συμμαχία τον ρόλο του παγκόσμιου χωροφύλακα ενώ πίσω από τις απειλές με τους τίτλους «κλιματολογικές αλλαγές», «προστασία των ενεργειακών οδών» και «ασφάλεια του κυβερνοχώρου», κρύβονται αμιγώς αμερικανικά οικονομικά και διπλωματικά συμφέροντα.

Τεκμηριώνοντας την άποψή τους οι αξιωματούχοι σημειώνουν ότι:

1. Κλιματολογικές αλλαγές: οι οικονομικοί παράγοντες των ΗΠΑ αλλά και η κυβέρνηση Ομπάμα ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την περιοχή του Βορείου Πόλου καθώς εκεί βρίσκονται μεγάλα αξιοποιήσιμα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Σήμερα αυτά κρύβονται κάτω από παγετώνες ενώ σύντομα, μέσα στην επόμενη 20ετία, με την αλλαγή του κλίματος και τη μείωση του όγκου των παγετώνων θα είναι δυνατή η πρόσβαση σε αυτά.

Η προσπάθεια των Αμερικανών είναι αντί του να βρίσκονται σε αντιπαράθεση Ρωσία, ΗΠΑ, Δανία, Ισλανδία, Νορβηγία και Καναδάς, ο κάθε ένας για τα δικά του συμφέροντα, να γίνει ΝΑΤΟ εναντίον Ρωσίας καθώς οι άλλες χώρες είναι μέλη του ΝΑΤΟ.

2. Προστασία ενεργειακών οδών: στόχος των Αμερικανών αλλά και των ισχυρών του ΝΑΤΟ (Αγγλία, Γερμανία και εσχάτως Γαλλία) είναι οι ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις να προστατεύουν τους αγωγούς φυσικού αερίου αλλά και τη θάλασσα ώστε να μη γίνονται θύματα εκβιασμού. Πρόσφατο παράδειγμα είναι η υπόθεση του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας στον οποίο οι Αμερικανοί πολύ θα ήθελαν να παρέμβουν αλλά δεν μπορούσαν καθώς θα διαταράσσονταν σοβαρότατα οι σχέσεις τους με τους Ρώσους. Εφόσον υιοθετηθεί ως απειλή για το ΝΑΤΟ η προστασία των ενεργειακών οδών, το παιχνίδι των Αμερικανών θα το παίζει το ΝΑΤΟ με την αιτιολογία ότι απειλούνται οι αγωγοί που περνούν από τη χώρα.

Τοποτηρητές

Το ενδιαφέρον στο τμήμα αυτό είναι ότι οι περισσότερες χώρες που διαθέτουν αγωγούς επιθυμούν την αλλαγή αυτή καθώς οι κυβερνήσεις θα μπορούν να προστρέχουν για υποστήριξη στις ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις όταν απειλούνται.

Την ίδια όμως στιγμή, οι κυβερνήσεις των χωρών με αγωγούς, χάνουν το πλεονέκτημα του εκβιασμού προς τη Δύση. Οι ΗΠΑ γίνονται τοποτηρητές και οι κυβερνήσεις που θα εκλέγονται θα πρέπει να έχουν καλές σχέσεις με την αμερικανική κυβέρνηση ώστε να μη θεωρηθούν οι ίδιες απειλή για τους ενεργειακούς δρόμους, κάτι που μπορεί να προκαλέσει παρέμβαση του ΝΑΤΟ.

Ελληνες αξιωματούχοι υποστήριζαν ότι το νέο ΝΑΤΟ όφειλε και θα πρέπει μαζί με τον παράγοντα «κλιματικές αλλαγές», να βάλει και την απειλή της λαθρομετανάστευσης, καθώς οι δύο αυτοί παράγοντες είναι αλληλοεξαρτώμενοι. Ελεγαν χαρακτηριστικά ότι σύμφωνα με τους διεθνείς ερευνητές και αναλυτές τα επόμενα 20 χρόνια οι κλιματικές αλλαγές θα προκαλέσουν τεράστιες μετακινήσεις πληθυσμών που θα αποτελέσει απειλή για τις χώρες προς τις οποίες θα κινηθούν. Το ΝΑΤΟ αποφεύγει συστηματικά να μπει σ' αυτόν τον τομέα και τον αφήνει για την Ευρωπαϊκή Ενωση που όμως πολύ λίγα μπορεί να κάνει.

Οι οριστικές αποφάσεις για το αν θα γίνουν δεκτές οι προτάσεις αυτές αναμένονται μέσα στο 2010. *
Κατάργηση της ομοφωνίας και κινητά στρατηγεία

Οσον αφορά την Ελλάδα, ενδιαφέρον έχουν δύο σημεία των προτάσεων.

Το πρώτο αφορά την κατάργηση της ομοφωνίας στις περισσότερες από τις αποφάσεις και το δεύτερο, το τμήμα της ανάλυσης των αδυναμιών του ΝΑΤΟ αλλά και τις προτάσεις που γίνονται και έχουν άμεση σχέση με τη δομή του ΝΑΤΟ, δηλαδή και με το θέμα των στρατηγείων.

Στο θέμα της ομοφωνίας και του δικαιώματος βέτο από την πλευρά των χωρών-μελών, προτείνεται ομοφωνία να απαιτείται μόνο στο επίπεδο της NAC-North Atlantic Council και μόνο για θέματα ανάληψης νέων επιχειρήσεων, εισόδου νέων μελών και θέματα προϋπολογισμού. Σε όλες τις άλλες τις επιτροπές, για να προχωρήσει ένα θέμα, δεν θα χρειάζεται ομοφωνία αλλά πλειοψηφία.

Ο πρώτες αντιδράσεις αναμένονται από τις μικρές χώρες που χάνουν ένα από τα δυνατά χαρτιά τους που είναι το δικαίωμα του βέτο, ακόμα και στις μικρές για το ΝΑΤΟ αποφάσεις. Για παράδειγμα, για το ποιος θα είναι στρατιωτικός διοικητής στο υποστρατηγείο της Λάρισας δεν θα χρειάζεται ομόφωνη απόφαση και δεν θα υπάρχει δικαίωμα βέτο. Το ίδιο θα ισχύει και για το ποιες περιοχές θα εντάσσονται στις ασκήσεις και το ποιος θα έχει τον επιχειρησιακό έλεγχο. Θα μπορεί δηλαδή το ΝΑΤΟ να ορίζει επιχειρησιακό διοικητή ασκήσεων που θα γίνονται στο Αιγαίο, εντός του ελληνικού FIR, Τούρκο αξιωματούχο, χωρίς η Ελλάδα να έχει δικαίωμα Βέτο.

Για το θέμα των στρατηγείων, όπως αναφέρεται στο υπόμνημα, οι αδυναμίες που καταγράφονται σήμερα στη Συμμαχία έχουν να κάνουν με τρεις κυρίως λόγους:

1. Οι μεγάλες απαιτήσεις που υπάρχουν από τη Συμμαχία, που είναι κατά πολύ μεγαλύτερες των δυνατοτήτων που έχει σήμερα.

2. Η δυσαναλογία που εμφανίζεται στη διάθεση των πόρων του ΝΑΤΟ, δηλαδή οι μεγάλες δαπάνες για τα λειτουργικά έξοδα της Συμμαχίας και οι μικρές δαπάνες για τις επιχειρήσεις και

3. Η μη διάθεση από τις χώρες-μέλη του 2% του ΑΕΠ τους για αμυντικές και εξοπλιστικές δαπάνες. Αυτό έχει αποτέλεσμα, όταν το ΝΑΤΟ ζητάει από τις χώρες να του διατεθούν πόροι, ανθρώπινο δυναμικό και υλικοτεχνική υποδομή για τις επιχειρήσεις του, να μην είναι διαθέσιμοι. Πρέπει να σημειωθεί ότι μόλις πέντε από τις 28 χώρες ξόδεψαν περισσότερο από το 2% του ΑΕΠ για αμυντικούς σκοπούς. Αυτές είναι Αμερική, Γαλλία, Αγγλία, Τουρκία, Ελλάδα και Βουλγαρία.

Για να αντιμετωπιστούν τα παραπάνω προβλήματα αλλά και η γραφειοκρατία, προτείνεται η αλλαγή της δομής της Συμμαχίας, ώστε να μειωθούν τα έξοδα και να εξοικονομηθούν πόροι. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με ΝΑΤΟϊκές πηγές, εξετάζεται το κλείσιμο των σταθερών στρατηγείων και υποστρατηγείων και η δημιουργία κινητών. Δηλαδή, τα στρατηγεία θα μετακινούνται στις περιοχές όπου γίνονται οι επιχειρήσεις, ενώ θα μηδενιστούν τα λειτουργικά έξοδα των σταθερών στρατηγείων όπως Λάρισα, Σμύρνη και αλλά που θα κλείσουν.
Γ. Τσακ.