Για τις εξελίξεις στις Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας

Από το τρίτο δεκαήμερο του Αυγούστου, μέχρι και σήμερα, με αφετηρία την κατάθεση του νομοσχεδίου του υπουργείου Αμυνας, με τον τίτλο «Υπηρεσιακή εξέλιξη και ιεραρχία των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων - θέματα διοίκησης των ΕΔ, στρατολογίας και συναφείς διατάξεις», πραγματοποιήθηκαν συνεδριάσεις στη Βουλή, δόθηκαν αρκετές συνεντεύξεις και δηλώσεις του Ε. Βενιζέλου, έγιναν προβολή και σχόλια από τα ΜΜΕ.

Το περιεχόμενο του νομοσχεδίου, που μετά την ψήφισή του χτες στη Βουλή έγινε νόμος, είναι γενικότερης σημασίας, αφορά τους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ), αλλά και όλο τον ελληνικό λαό. Κι αυτό επειδή το έμψυχο δυναμικό είναι τμήμα της κοινωνίας μας, προέρχεται στην πλειοψηφία του από οικογένειες εργαζομένων, μα ταυτόχρονα γιατί έχει άμεση σχέση με την αμυντική ικανότητα της χώρας.

Αξιολογώντας το νομοσχέδιο, εκτιμάμε ότι πρόκειται για μια προσπάθεια αστικού εκσυγχρονισμού, η οποία προωθείται με κωδικοποίηση νόμων, με συνολική καταγραφή και προσπάθεια αντιμετώπισης δυσκολιών, δυσλειτουργιών και προβλημάτων που δημιουργούν η οικονομική κρίση και οι απαιτήσεις των ιμπεριαλιστικών οργανισμών.

Αυτά αφορούν:

α) Τις ανησυχίες των μόνιμων στελεχών των ΕΔ σχετικά με την προοπτική τους.

β) Την αντιμετώπιση προβλημάτων του μισθοφορικού στρατού.

γ) Την προσαρμογή των εξοπλιστικών προγραμμάτων στη σημερινή κατάσταση.

Προσαρμογή στη νέα στρατηγική του ΝΑΤΟ

Το κυρίαρχο βέβαια είναι η προσαρμογή στη «νέα στρατηγική αντίληψη του ΝΑΤΟ στη νέα δομή διοίκησης και δομή δυνάμεων».

Είναι πασίγνωστο ότι οι ΕΔ της χώρας, από τη 10ετία του 1950 και στη συνέχεια, εφάρμοζαν τις αμερικανοΝΑΤΟικές κατευθύνσεις. Για το ίδιο το ΝΑΤΟ, σταθμός αποτελεί η σύνοδος του 1999 στην Ουάσιγκτον, κατά την οποία επισημοποιήθηκε ο επιθετικός του χαρακτήρας (παρέμβαση όπου θίγονται τα συμφέροντα της συμμαχίας), η δημιουργία του ευρωστρατού σε περιορισμένη ανάπτυξη υπό τον έλεγχο του ΝΑΤΟ, δηλαδή των ΗΠΑ, η παραμονή πυρηνικών όπλων στην Ευρώπη και συνολικότερα η ΝΑΤΟική κυριαρχία. Σ' αυτή την κατεύθυνση παίρνουν μέτρα, σχεδιάζουν και προσπαθούν να πείσουν για την αναγκαιότητα της ύπαρξής του.

Στις 4/4/2009, στη σύνοδο κορυφής σε Στρασβούργο και Κίελο, ανέθεσαν στο γγ του ΝΑΤΟ να συγκροτήσει επιτροπή η οποία να μελετήσει και αναπτύξει τη νέα στρατηγική αντίληψη. Επικεφαλής της επιτροπής είναι η πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μ. Ολμπράιτ, γνωστή για τη στάση της την περίοδο των βομβαρδισμών στη Γιουγκοσλαβία και για τις δηλώσεις της ότι το ΝΑΤΟ για να δράσει δεν μπορεί να περιμένει απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αντιπρόεδρος της επιτροπής είναι υψηλόβαθμο στέλεχος της SHELL.

Αυτή η επιτροπή έχει διαμορφώσει κείμενο θέσεων, πραγματοποίησε συνέδρια σε ΗΠΑ, Γερμανία, Ολλανδία, Γαλλία κ.α. Ενημερώνονται οι κυβερνήσεις, έχει δημοσιοποιηθεί το περιεχόμενο, υπάρχουν άρθρα στον Τύπο και το πόρισμα της επιτροπής πρόκειται να γίνει απόφαση στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στις 19 και 20 Νοέμβρη, στη Λισαβόνα.

Το σχέδιο προβλέπει:

1. Μετασχηματισμό της συμμαχίας και των εθνικών αμυντικών δομών, αλλαγές τώρα με ορίζοντα το 2020.

2. Οι αμυντικές δομές κάθε χώρας θα πρέπει να προσαρμοσθούν με μικρές διακλαδικές ευέλικτες δυνάμεις, ταχυκίνητες, με ισχυρή δύναμη πυρός, για στρατιωτικές αποστολές του ΝΑΤΟ την επόμενη δεκαετία, για πρόληψη, αποτροπή και υπεράσπιση των χωρών - μελών, με βάση το άρθρο 5.

3. Να μετατραπούν οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ από ισχυρές και στατικές, σε πιο ευέλικτες και κινητικές.

4. Να υπηρετούν την ανάπτυξη και διατήρηση εκστρατευτικών δυνατοτήτων για στρατιωτικές επιχειρήσεις πέρα από το χώρο της συνθήκης, για τα νόμιμα δικαιώματα, αλλά και τα ζωτικά συμφέροντα των μελών της συμμαχίας. Γι' αυτό χρειάζονται ευέλικτη συμμαχία, γρήγορες αποφάσεις, αποτελεσματικότητα.

Οι επιδιώξεις έχουν απόλυτη σαφήνεια. Για να δούμε όμως καλύτερα τι σημαίνει ευέλικτες και κινητικές δυνάμεις, αρκεί να αναφερθεί ότι για το ΝΑΤΟ σαν τέτοιες λογίζονται το 7% των ΕΔ της κάθε χώρας που υπάγεται άμεσα στη συμμαχία και συνολικά το 40%. Πρόκειται για δυνάμεις ταχείας αντίδρασης με ανάλογο εξοπλισμό.
Η πραγματικότητα τους αποκαλύπτει

Ας δούμε κάποιες από τις δηλώσεις του ΥΠΕΘΑ και στη συνέχεια βασικά σημεία του ν.σ. για να βγουν και συμπεράσματα. Στις 17/1/09, ο Ε. Βενιζέλος δήλωσε ότι το δόγμα της χώρας από «αμυντικό - αποτρεπτικό», θα μετατραπεί σε «αποτρεπτικό - αμυντικό». Στις 20/2/09 διευκρίνιζε ότι αποβλέπει «στη δημιουργία ευέλικτων μονάδων, ισχυρής αντίδρασης και υψηλής αποτελεσματικότητας - μεγαλύτερης ευελιξίας και ταχείας αντίδρασης».

Στο νόμο που ψηφίστηκε, γίνεται προσπάθεια να φανεί ότι πρόκειται για μελέτη αποκλειστικά του υπουργείου, ότι δεν υλοποιούνται κατευθύνσεις του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, και φραστικά, η πραγματικότητα αποκαλύπτεται.

Στην εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου που ψηφίστηκε χτες (σελ. 10) αναφέρεται: «Δεν είναι τυχαίο ότι και στο επίπεδο του ΝΑΤΟ διεξάγεται την περίοδο αυτή έντονη συζήτηση για το στρατηγικό δόγμα, τη δομή διοίκησης και τη δομή δυνάμεων».

Ακόμη, στο άρθρο 72 (δομή δυνάμεων) αναφέρεται:

«1. Με απόφαση του ΚΥΣΕΑ, διαμορφώνεται η δομή, σε προσωπικό και μέσα των ΕΔ» και διευκρινίζεται στην παράγραφο 5: «Με την απόφαση της παρ. 1 πρέπει να διασφαλίζεται η πλήρης εφαρμογή της διακλαδικότητας, να επιτυγχάνονται οι μέγιστες δυνατές συνεργασίες και οικονομίες κλίμακος, η μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα και να λαμβάνονται υπόψη τα δεδομένα των Ενόπλων Δυνάμεων των κρατών - μελών του ΝΑΤΟ και της ΕΕ».

Στο άρθρο 73, για το μακροπρόθεσμο πρόγραμμα προμηθειών των ΕΔ, στην παράγραφο 1 σημειώνεται ότι το μακροπρόθεσμο πρόγραμμα έχει δεκαπενταετή διάρκεια και επανεξετάζεται και επικαιροποιείται ανά τετραετία, ώστε να εναρμονίζεται με τους τριετείς κρατικούς προϋπολογισμούς. Αντίστοιχα, στο άρθρο 74, παράγραφος 1, αναφέρεται ότι «καταρτίζεται το τριετές κυλιόμενο πρόγραμμα προμηθειών αμυντικού υλικού των ΕΔ, το οποίο επανεξετάζεται και επικαιροποιείται κάθε χρόνο ώστε να εναρμονίζεται με τον κρατικό προϋπολογισμό».

Συμπέρασμα: Η νέα ΝΑΤΟική δομή και στόχοι χρειάζονται και τους αντίστοιχους ΝΑΤΟικούς εξοπλισμούς. Για τα εξοπλιστικά προγράμματα, θα επιδιωχθεί με βάση το νόμο να υπάρξει συνδυασμός προσαρμογής στις ΝΑΤΟικές αποφάσεις, ικανοποίησης πιέσεων για αγορές, εμπλοκής και έγκρισης του ΔΝΤ και βέβαια τίποτα συγκεκριμένο για την Αμυνα της χώρας, π.χ., για το Αιγαίο. Αυτή η σιωπή μπορεί να σημαίνει μείωση δυνάμεων και οπλικών συστημάτων στο χώρο αυτό.
Αλλα ζητήματα - προβλήματα

Στο κεφάλαιο Δ' του νόμου, ρυθμίζονται θέματα αξιολόγησης, εξέλιξης και ιεραρχίας των στελεχών των ΕΔ. Παρέχεται η εξουσιοδότηση με Προεδρικό Διάταγμα να καθορίζονται οι προϋποθέσεις, τα κριτήρια αξιολόγησης, ο χρόνος, η συχνότητα, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια. Πιο συγκεκριμένα, με το νόμο που ψηφίστηκε:

Α) Επανακαθορίζονται τα ελάχιστα χρονικά όρια παραμονής των αξιωματικών των ΕΔ σε κάθε βαθμό και ορίζεται, μεταξύ άλλων, ως ελάχιστος χρόνος παραμονής:

* 4 έτη στο βαθμό του ανθυπολοχαγού (αντί 3 που ισχύει)
* 5 έτη στο βαθμό του υπολοχαγού (αντί 4 που ισχύει)
* 6 έτη στο βαθμό του λοχαγού ή 15 συνολικές υπηρεσίες (αντί 5 έτη ή 12 συνολικές υπηρεσίες που ισχύει)
* 6 έτη στο βαθμό του ταγματάρχη ή 21 έτη συνολικής υπηρεσίας (αντί 4 έτη ή 16 έτη συνολικής υπηρεσίας που ισχύει)
* 6 έτη στο βαθμό του αντισυνταγματάρχη ή 27 έτη συνολικής υπηρεσίας (αντί 5 έτη ή 21 έτη συνολικής υπηρεσίας που ισχύει)
* Τα ίδια χρονικά όρια παραμονής στο βαθμό μέχρι του ταγματάρχη προβλέπονται για τους αξιωματικούς που προέρχονται από υπαξιωματικούς.

Β) Προσδιορίζεται το σύστημα προαγωγών των αξιωματικών και προβλέπονται οι εξής κατηγορίες: Προακτέοι κατ' απόλυτο επιλογή, προακτέοι κατ' επιλογή, προακτέοι επ' ανδραγαθία, διατηρητέοι, διατηρητέοι στον αυτό βαθμό, ευδοκίμως τερματίσαντες και αποστρατευτέοι.

Προβλέπεται ότι ανθυπολοχαγοί έως και ταγματάρχες εάν κριθούν τρεις φορές στον ίδιο βαθμό ή συνολικά διατηρητέοι, εφόσον το επιθυμούν τίθενται εκτός οργανικών θέσεων, μέχρι τη συμπλήρωση 35 ετών πραγματικής υπηρεσίας. Με παραλλαγές ισχύει και για τους άλλους βαθμούς, αν και στους βαθμούς των ανώτατων οι χειρισμοί είναι πιο λεπτοί. Με βάση τα παραπάνω, δημιουργείται παράλληλη επετηρίδα.

Γ) Ζητήματα αξιολόγησης και προαγωγών. Οι προαγωγές γίνονται με τη συμπλήρωση του χρόνου σε κάθε βαθμό, με την προϋπόθεση ότι θα κριθούν τουλάχιστον διατηρητέοι ή από το βαθμό του αντισυνταγματάρχη κατ' απόλυτο επιλογή ή κατ' επιλογή. Καθορίζονται κριτήρια και βαθμολογίες από τους ατομικούς φακέλους, όπως και εκθέσεις διοικητών, αποφοίτηση από τα υποχρεωτικά για την προαγωγή σχολεία, αλλά και εμπειρία και ικανότητα από θέσεις που υπηρέτησαν, είτε σε εθνικό είτε σε διεθνές επίπεδο.

Δ) Ειδικοί έφεδροι οπλίτες: Με το άρθρο 81 καθορίζεται ότι όσοι εκπληρώνουν τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις ενόπλως ως οπλίτες και όσοι εκπληρώσουν και δεν έχουν παρέλθει τρία έτη, μπορούν με αίτησή τους να παραμείνουν στις ΕΔ και η εφεδρική τους στρατιωτική υποχρέωση δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των τριών ετών. Θέματα παροχών (μισθοί), τοποθετήσεις κλπ. καθορίζονται με απόφαση του υπουργείου Εθνικής Αμυνας.

Αύξηση του χρόνου παραμονής

Ορισμένα συμπεράσματα από τα τέσσερα πιο πάνω σημεία:

-- Υπάρχει αύξηση του χρόνου παραμονής στον κάθε βαθμό και αυτό θα οδηγήσει και σε στασιμότητα (μείωση) των αποδοχών.

-- Η παράλληλη επετηρίδα είναι μια ανάγκη που προέκυψε από την ξαφνική αύξηση του χρόνου συνταξιοδότησης, αλλά και από τις νέες ρυθμίσεις για κατ' επιλογή προαγωγή, υποτίθεται για την προώθηση των ικανών με αξιοκρατικά κριτήρια, που όμως ανοίγουν πόρτες μεγαλύτερης προώθησης κομματικά ημέτερων, αλλά και αυτών που διαθέτουν εκθέσεις αξιολόγησης από σχολές των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, ακόμη και αυτών για τους οποίους ενδιαφέρονται ισχυροί οικονομικοί παράγοντες, ντόπιοι και ξένοι.

Ταυτόχρονα, οδηγεί όχι μόνο σε απώλεια χρημάτων, αλλά και σε μείωση του αριθμού των αξιωματικών, τόσο στη βαθμίδα των ανώτατων, όπου υπάρχει θέμα, αλλά και κυρίως στην κατώτερη, στους προερχόμενους από τις παραγωγικές σχολές, συνολικότερα σε μείωση του αριθμού των ΕΔ, με αύξηση αναλογικά των δυνάμεων ταχείας επέμβασης για δράση εκτός των συνόρων, στα πλαίσια ΝΑΤΟικών ιμπεριαλιστικών αποστολών.

-- Η απόφαση για ειδικούς έφεδρους οπλίτες επιδιώκει να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες και παρενέργειες που δημιουργεί ο θεσμός των ΕΠΟΠ, όπως και προηγούμενα της λεγόμενης 5ετούς θητείας. Γίνεται προσπάθεια μέσω των ΕΕΦΟΠ να ξεπεραστούν τα προβλήματα (ηλικίας, και άλλων υποχρεώσεων) και αποκαλύπτεται έτσι η εμμονή συγκρότησης και ανάπτυξης μισθοφορικού στρατού.
Εκπαίδευση στελεχών ιμπεριαλιστικών προδιαγραφών

Σε ό,τι αφορά τα Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα:

-- Σε εξέλιξη βρίσκεται με το νόμο η 4η μεταρρύθμιση στο θεσμό των στρατιωτικών σχολών. Οπως οι προηγούμενες τρεις, έτσι και η τωρινή δεν ανταποκρίνεται στη συγκρότηση του αυριανού αξιωματικού με βάση τις σύγχρονες ανάγκες, για τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας.

-- Το περιεχόμενο της εκπαίδευσης παραμένει εγκλωβισμένο στα γνωστά στερεότυπα των ιμπεριαλιστικών οργανισμών. Παραμένουν τα στεγανά και ο κατακερματισμός σε διάφορες δομές (ΑΣΕΗ - Σχολή Πολέμου - Ανώτατη Σχολή Εθνικής Αμυνας), με καθηγητές χωρίς πλήρη και αποκλειστική απασχόληση, με ωρομίσθιο.

Στρατιωτική εκπαίδευση και Ανώτατα Ιδρύματα στην υπηρεσία της χώρας και του λαού μας δεν εξασφαλίζονται χωρίς τις προϋποθέσεις και τις δυνατότητες, μαζί με τη διδασκαλία, μέσα σ' αυτή να αναπτύσσεται ταυτόχρονα η έρευνα, η παραγωγή ουσιαστικά νέας γνώσης που δεν υποτάσσεται στις ιμπεριαλιστικές ανάγκες και κατευθύνσεις. Το θέμα είναι μεγάλο, παρ' όλα αυτά η κυβέρνηση το πνίγει μέσα σε πολλά άλλα.
Μείωση της αμυντικής ικανότητας

Συνολικά και μέσα από αυτό το νόμο, φαίνεται καθαρά ότι οι ΕΔ της χώρας μας, τόσο στη δομή διοίκησης και δυνάμεων, όσο και στον εξοπλισμό και το δόγμα, κινούνται κυρίως στα πλαίσια των ΝΑΤΟικών αποφάσεων και κατευθύνσεων και υπάρχει σοβαρός κίνδυνος μείωσης της αμυντικής ικανότητας (δυνάμεων και οπλισμού), ιδιαίτερα στο χώρο του Αιγαίου.

Η μέχρι τώρα στάση των κυβερνήσεων και της σημερινής απέναντι στις διεκδικήσεις της Τουρκίας και τις πιέσεις των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, μεγαλώνει τις ανησυχίες, τουλάχιστον, όσων παρακολουθούν τις εξελίξεις.

Είναι χαρακτηριστική η σιωπή της κυβέρνησης και του ΥΠΕΘΑ στις δηλώσεις του ειδικού απεσταλμένου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την ενέργεια στην Ευρώπη, Ρίτσαρντ Μπόρνινγκσαρ, ο οποίος χαρακτήρισε το Αιγαίο αμφισβητούμενη περιοχή και συνέστησε συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, ακόμη και αν δεν έχουν λυθεί οι διαφορές με την Τουρκία.

Η ιδιαίτερη αναφορά στο Αιγαίο σχετίζεται με τις απαράδεκτες υποχωρήσεις και παραχωρήσεις στα κυριαρχικά δικαιώματα άμυνας. Η ανάγκη υπεράσπισης των συνόρων σε θάλασσα και αέρα, με βάση τα δικαιώματα από τις συνθήκες και το διεθνές δίκαιο, αλλά και των πηγών ενέργειας και των άλλων τομέων της οικονομίας, γιατί αυτά σχετίζονται με την πορεία της χώρας, αποτελεί κριτήριο για τον καθένα.
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Βασίλης ΚΑΛΑΜΑΤΙΑΝΟΣ