Από την άρση του Casus belli στην τοποστρατηγική της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης

Αφού η άρση του Casus belli δεν είναι πια μια θεωρητική ουτοπία είναι απαραίτητο να εξετάσουμε και τις προοπτικές αυτής της αλλαγής φάσης ακόμα κι αν για να γίνει υπαρκτή θα πρέπει να περιμένουμε την τελική απόφαση της τουρκικής εθνοσυνέλευσης.

Σε κάθε περίπτωση η προετοιμασία είναι εύλογη στη στρατηγική. Η άρση του Casus Belli επιτρέπει την εφαρμογή μέσω της επικύρωσης της Συνθήκης Montego Bay για τα 12 ναυτικά μίλια. Επιπλέον, ανοίγει πρακτικά και το θέμα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, η οποία καλύπτει τις ανάγκες μας στο χώρο του Αιγαίου. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να σημειώσουμε και τον εξής προβληματισμό. Όταν μιλούμε για τα 12 ΝΜ και μετά για το 200 ΝΜ, δηλαδή όταν περνάμε από τα χωρικά ύδατα στην ΑΟΖ, έχουμε την εντύπωση ότι δεν μπορούμε παρά μόνο να κερδίσουμε χώρο. Αυτό ισχύει μόνο στη φάση, όπου υπάρχουν τουλάχιστον 3 παίκτες για να χρησιμοποιήσουμε την ορολογία της θεωρίας παιγνίων, αφού η θεωρία αποφάσεων δεν επαρκεί για αυτόν τον προβληματισμό. Διότι το κέρδος για τις δύο χώρες προέρχεται από το χώρο που χάνουν στα διεθνή ύδατα. Έχουμε, λοιπόν, για τους δύο παίκτες, ένα παίγνιο μη μηδενικού αθροίσματος, όταν βρισκόμαστε σε ελεύθερο πλαίσιο. Όμως η μελέτη της τοποστρατηγικής της ΑΟΖ δείχνει ότι η απόλυτη εφαρμογή της έρχεται σε σύγκρουση σε τοπικά σημεία. Για να είμαστε συγκεκριμένοι, ας εξετάσουμε την περιοχή του Καστελόριζου. Το σύμπλεγμά του σε σχέση με τη Ρόδο λειτουργεί ως ένα γραμμικό σύστημα που βασίζεται αποκλειστικά στην απλοποίηση των δεδομένων της Συνθήκης Παρισίου του 1947. Αν εφαρμόσουμε την ΑΟΖ δίχως να προσέξουμε τα δεδομένα που ισχύουν από τότε θα έχουμε μία επικάλυψη της περιοχής από τη θεωρητική τουρκική ΑΟΖ. Στην πραγματικότητα, και από την άλλη πλευρά, δηλαδή μεταξύ Καστελόριζου και Κύπρου, γίνεται το ανάλογο φαινόμενο, μόνο που παρουσιάζεται εκτός συνόρων ακόμα κι αν εμπλέκεται με το F.I.R. Τι σημαίνει λοιπόν αυτό το παράδειγμα; Η αναζήτηση της εφαρμογής της ΑΟΖ θα δημιουργήσει μια διαπραγμάτευση κι αυτή θα πρέπει να βασίζεται σε ορθολογικούς κανόνες που εξασφαλίζει η τοποστρατηγική μέσω των διαγραμμάτων Voronoi και της τριγωνοποίησης Delaunay. Αλλιώς, αναπόφευκτα θα αντιμετωπίσουμε τοπικές εξαιρέσεις που θα έχουν κόστος. Είναι, λοιπόν, σημαντικό να αποφασίσουμε μια ολική στρατηγική, για να λύσουμε το πρόβλημα της ΑΟΖ και να αποφύγουμε με τέτοιο τρόπο διακρατικές τριβές, οι οποίες δεν θα έχουν νόημα στο διεθνές επίπεδο. Επιπλέον, η στρατηγική μας πρέπει να ενταχθεί σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο, για να ενισχυθεί από τους εταίρους μας έτσι ώστε να είναι ανθεκτική κι επομένως αποτελεσματική. Τώρα είναι η ώρα να μελετηθεί με ακρίβεια το όλο θέμα για να γνωρίζουμε εξ αρχής τις πρέπουσες κινήσεις από τις δύο πλευρές.
Ν. Λυγερός