ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ, Ο ΙΣΛΑΜΙΚΟΣ

Αχμέτ Νταβούτογλου: Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες

Παναγιώτης Ήφαιστος,Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων-Στρατηγικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς

Το βιβλίο του τούρκου Υπουργού Εξωτερικών και καθηγητή Αχμέτ Νταβούτογλου, Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες. Η επίδραση της ισλαμικής και της δυτικής κοσμοθεωρίας στην πολιτική (Εκδόσεις Ποιότητα 2011) είναι το κοσμοθεωρητικό και φιλοσοφικό θεμέλιο του νέο-Οθωμανισμού και η πνευματική δεξαμενή των νεότουρκων ισλαμιστών ηγετών.
Το γιατί αφορά την εθνική στρατηγική μας το λέει ο Sun Zu: «Εάν γνωρίζεις τον εχθρό σου και τον εαυτό σου, δεν έχεις ανάγκη να φοβάσαι το αποτέλεσμα ακόμη και εκατό μαχών. Εάν γνωρίζεις τον εαυτό σου αλλά όχι τον εχθρό, για κάθε νίκη που κερδίζεις θα έχεις και μια ήττα. Εάν δεν γνωρίζεις τον εαυτό σου, ούτε τον εχθρό, θα νικηθείς σε κάθε μάχη». Και το νέο-Οθωμανικό ιδεολόγημα είναι για τους έλληνες ακραία απειλητικό.
Στο Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες, ο Νταβούτογλου επιχειρεί μια αυτό-εκπληρούμενη προφητεία: Προετοιμάζει πνευματικά το έδαφος για ένα ανερχόμενο ηγεμονικό ισλαμικό νεοτουρκικό κράτος. Πολιτικός σκοπός: Να καταστεί η Τουρκία πόλος και άξονας της ισλαμικής αναβίωσης στο «πλανητικό στρατηγικό βάθος» όπου ζουν 1,5 δισεκατομμύρια μουσουλμάνοι, ένας άλλος κόσμος απέραντος, τόσο κοντινός αλλά και τόσο άγνωστος σ’ εμάς. Ο τίτλος του βιβλίου που ακολούθησε το Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες και που κυκλοφόρησε ήδη στα ελληνικά τον περασμένο Ιούνιο είναι δηλωτικός: Το στρατηγικό βάθος, η διεθνής θέση της Τουρκίας (Εκδόσεις Ποιότητα 2010). Η ελληνική μετάφρασή του προκάλεσε κοσμογονία σχολίων και αφυπνιστικών αναλύσεων για την νέο-Οθωμανική απειλή. Μερικές από αυτές τις αναλύσεις, δυστυχώς, ήταν αχρείαστα συναισθηματικού χαρακτήρα.
Αυτό που χρειάζεται είναι γνώση και ορθολογιστικές εκτιμήσεις. Ψύχραιμη ανάγνωση δείχνει πως ο Νταβούτογλου δεν είναι τυχαίος: Ξέρει τι λέει, ξέρει πώς να το πει και δείχνει πως μπορεί να το πει ιδεολογικοπολιτικά περίτεχνα. Προπαντός χωρίς συμπλέγματα. Στηρίζει χωρίς αναστολές την πίστη του, την πατρίδα του και τον σκοπό του. Όμως, επειδή μας απειλεί ευθέως, απερίφραστα και εμπράγματα, είναι πολύ επικίνδυνος. Αποτελεί απειλή όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρώπη και την Δύση εν γένει: Στον ελληνικό και δυτικό πολιτικό πολιτισμό από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη μέχρι σήμερα, με κοσμοθεωρητικά θεοκεντρικό τρόπο, κάθετα, και ασυμβίβαστα, αντιπαραθέτει την δική του ισλαμική πίστη και κοσμοθεωρία. Ο Νταβούτογλου, βέβαια, ρητά, ολόρθος, με αυτοπεποίθηση και χωρίς αναστολές, τον δικό του σκοπό και την δική του πίστη υπηρετεί. Εμείς τι; Χθες, για παράδειγμα, έτυχε να δω μια τηλεοπτική εκπομπή για το 1821, εκτιμώ εθνομηδενιστική, και ανέτρεξα στον Θουκυδίδη: «Περισσότερο φοβούμαι τα δικά μας σφάλματα παρά τα σχέδια των εχθρών μας» (Περικλής). Τα σύνδρομα εχθρολαγνείας, σε όποια κοινωνία και αν αναπτύσσονται, βλάπτουν.
Τέλος, είναι ένα πράγμα το νέο-Οθωμανικό πλασματικό ιδεολόγημα και άλλο το 1,5 δισεκατομμύρια του κόσμου του Ισλάμ. Τα δύο δεν ταυτίζονται κατ’ ανάγκη πλην Ερντογάν και Νταβούτογλου το ριψοκινδυνεύουν. Οι νέο-Οθωμανοί ρίχνουν το ιδεολόγημά τους μέσα στην δίνη της μεταβατικής διεθνούς πολιτικής μέσα σε ένα ασταθές, ρευστό και δυναμικό περιβάλλον όπου όλα συμπλέκονται άναρχα. Άμα σμίξουν πίστη και πολιτική, το μίγμα είναι σίγουρα εκρηκτικό. Η Τουρκία είναι ανθρωπολογικά, θεσμικά και οικονομικά ισχυρή και σε αυτό ποντάρει. Στη διεθνή πολιτική, μύριες αντίρροπες τάσεις αναμειγνύονται δυναμικά: Κοντόφθαλμοι ηγέτες, οραματικοί ηγέτες, ροκανισμένες κοινωνίες, ασταθή καθεστώτα, μεθυσμένοι παρακμάζοντες ηγεμόνες, εξεγέρσεις στο πεδίο της απέραντα αστάθμητης ανθρωπολογίας, διπλωματικές μπλόφες που τελικά μετράνε, πλουτοπαραγωγικά συμφέροντα, και τόσα άλλα. Στους νέο-Οθωμανικούς σκοπούς δυνητικά βαίνουν αντίρροπα οι αξιώσεις ανεξαρτησίας των εθνών της περιφέρειάς μας, τα συμφέροντα μεγάλων δυνάμεων, μνήμες της Οθωμανικής δεσποτείας, και όπως φαίνεται πλέον και το συμφέρον επιβίωσης των πανίσχυρων Εβραίων. Η Ελλάδα; Το ζήτημα είναι αν κοιμόμαστε ή αν είμαστε ξύπνιοι και ζωντανοί! Ακόμη ένα βιβλίο, λοιπόν, που προσφέρεται για ορθολογισμό και αφύπνιση.

Προδημοσίευση - Σύντομα εδάφια από το βιβλίο
Μια κοσμοθεωρία για όλους τους μουσουλμάνους
Ισλαμική κοσμοθεωρία: «είναι η τελική συναίνεση πάνω σε τρία θεμελιώδη δόγματα του Ισλάμ, δηλαδή την πίστη στην ενότητα του Αλλάχ (οντολογική αρχή), την πίστη στην προφητεία (επιστημολογική αρχή) και την πίστη στη μετά θάνατον ζωή (εσχατολογική αρχή). Αυτές οι διαστάσεις καθορίζουν και το αξιολογικό πλαίσιο της ισλαμικής κοινωνικής σκέψης». «Η γνώση της οντολογικής σχέσης του ανθρώπου με τον Αλλάχ είναι η θεμελιώδης ουσία του ισλαμικού τρόπου πίστης, σκέψης και ζωής».
Αντιδυτικός
Στο Ισλάμ και στην Δύση, υποστηρίζει διαρκώς, αναπτύχθηκαν δύο κάθετα διαφορετικές και βαθύτατα ασύμβατες κοσμοθεωρίες: «Η ισλαμική κοσμοθεωρία που περιλαμβάνει τα πάντα, κοσμοθεωρία που είναι πλήρως εναλλακτική της δυτικής κοσμοθεωρίας και όχι συμπληρωματική της, παρέχει επαρκή θεωρητικά και αντιληπτικά εργαλεία για μια τέτοια προσπάθεια». «Οι συγκρούσεις και αντιθέσεις μεταξύ της Ισλαμικής και της Δυτικής πολιτικής σκέψης πηγάζουν κυρίως από το φιλοσοφικό, μεθοδολογικό και θεωρητικό τους υπόβαθρο και όχι από απλές θεσμικές και ιστορικές διαφορές». Τα δύο παραδείγματα είναι ασύμβατα γιατί «Η πίστη στην ενότητα της ανθρώπινης ευθύνης και στην ενότητα της ζωής πηγάζει άμεσα από την πεποίθηση στην υπερβατική ενότητα του Αλλάχ. Αυτές είναι οι δύο κύριες βάσεις πάνω στις οποίες εδράζονται όλες οι διαδικασίες κοινωνικοοικονομικής και κοινωνικοπολιτικής νομιμοποίησης στο Ισλάμ».
Η ισλαμική κοσμοθεωρία περιλαμβάνει τα πάντα
«Η βασική αρχή της ισλαμικής θεοκεντρικής κοσμολογίας είναι η πεποίθηση του ταουχίντ (λα ιλάχα ίλλα Αλλάχ, δεν υπάρχει έτερος Θεός πλην του Θεού) και η αντίληψη που έχει για τον Αλλάχ. Η καρδιά της ομολογίας της ενότη­τας του Αλλάχ (ταουχίντ) και το αληθινό θεμέλιο της πίστης αποτελούνται από αυτό το υποχρεωτικό δόγμα: Πιστεύω στον Αλλάχ, στους αγγέλους Του, στα βιβλία Του, στους αποστό­λους Του, στην ανάσταση μετά θάνατον, στην απόφαση του Αλλάχ για το καλό και το κακό, στον υπολογισμό των αμαρτι­ών, στη ζυγαριά, στον παράδεισο και στην κόλαση και στο ότι όλα αυτά είναι αληθινά. Ο Αλλάχ ο τιμημένος είναι ένας, όχι υπό την έννοια του αριθμού, αλλά υπό την έννοια του ότι δεν έχει άλλο. Δεν γεννά και δεν γεννιέται και δεν υπάρχει κανείς σαν Αυτόν (112). Δεν μοιάζει με κανένα δημιουργημένο πράγμα ούτε κάποιο δημιουργημένο πράγμα μοιάζει μ’ Αυτόν. Υπάρχει ανέκαθεν με τα ονόματα και τις ιδιότητές Του· αυτά που ανή­κουν στην ουσία Του κι αυτά που ανήκουν στη δράση Του». Αυτά τα χωρία επηρέασαν τη λαϊκή πίστη των μαζών ανά τους αιώνες».
Ισλαμικό κράτος ως άμυνα στον εκδυτικισμό – Μέση Ανατολή
«Η αμφισβήτηση των παραδοσιακών πολιτικών κουλτουρών και δομών από τους πρωτοπόρους των νέων δο­μών του συστήματος των εθνών-κρατών αποσκοπούσε στο να δημιουργήσει μια νέα αντίληψη περί κράτους. Το κράτος άρχι­σε να απεικονίζεται ως κυρίαρχο στοιχείο εντός του διεθνούς συστήματος, αντί ως πολιτικό εργαλείο για τα ηθικο-νομικά ιδεώδη του ισλαμικού συστήματος πίστης. Έτσι, η αντίληψη για τον Νταρ αλ-Ισλάμ ως εναλλακτικής διεθνούς τάξης αντικατα­στάθηκε από την αντίληψη του ανήκειν σε ένα στοιχείο του διε­θνούς συστήματος το οποίο ιδρύθηκε από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις και εξυπηρετούσε τα συμφέροντά τους. Αυτός ο μετασχηματισμός ήταν πραγματικό σοκ για τις μουσουλμανικές μάζες, οι οποίες καθόλη τη διάρκεια της μέ­χρι τότε ιστορίας έβρισκαν ζωτικό χώρο (Lebensraum) για την πραγμάτωση των ηθικονομικών ιδεωδών τους. Αυτές οι συν­θήκες τις έφεραν σε διάσταση με τις εκδυτικισμένες ελίτ που αρνούνταν τα ηθικονομικά ιδεώδη του κράτους και της πα­ραδοσιακής κουλτούρας καθώς και με το διεθνές σύστημα το οποίο εξάλειψε τον πολιτικό ζωτικό χώρο για την πραγμάτωση αυτών των ηθικονομικών ιδεωδών. Η σύγχρονη αντίληψη περί ισλαμικού κράτους προέκυψε ως αποτέλεσμα του μηχανισμού άμυνας της ισλαμικής κουλτούρας».