Μια παλιά ιστορία μπορεί να γράφεται και ν’ ακούγεται σαν παραμύθι στις μέρες μας. Έχει όμως αξία όταν διαβάζεται σωστά, ώστε να μην γίνεται αντιληπτή κι αποδεκτή σαν μύθος. Και διπλή αξία όταν λαμβάνονται απ’ αυτή τα σωστά μηνύματα.
Ο Νίκος Ρίζος, παλιός έλληνας της Ρωσίας, πριν δύο δεκαετίες άρχισε να ψάχνει για τις …ρίζες του. Αν και μεσήλικας ενθαρρύνθηκε απ’ την επικρατούσα περεστρόικα της εποχής (Γκορμπατσόφ, Γιέλτσιν), να «σκαλίσει» κλειστά αρχεία του παρελθόντος προκειμένου να μάθει για το πιο καυτό προσωπικό του θέμα. Για την τύχη του πατέρα του που είχε εξαφανιστεί, πριν από 40 και πλέον χρόνια.
Τα ίχνη του πατέρα του Ρίζου χάνονται γύρω στο 1940, όταν εκείνος ήταν μόλις 9 χρόνων. Χάνονται, χωρίς καμιά πληροφόρηση. Από κανέναν. Κι ας επρόκειτο για μια προσωπικότητα. Γιατί ο …αγνοούμενος τότε, ήταν ο Κώστας Σκελέας. Ο πρώτος γενικός γραμματέας του Κομουνιστικού Κόμματος Κύπρου. Ο μετέπειτα αγωνιστής και στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, ο διεθνιστής κομμουνιστής που υπηρετεί την ιδεολογία του από κάθε μετερίζι.
Νεαρός ακόμη ο Κώστας Χριστοδουλίδης (γνωστός ως Σκελέας) έχει κυνηγηθεί άγρια για τον αγώνα του και τις ιδέες τους, από τη μικρή χώρα του τη Κύπρο. Καταφεύγει αρχικά στην Αγγλία, κι αμέσως σχεδόν βρίσκει καταφύγιο στη «μάνα-πατρίδα», όπως θεωρούσε τότε τη Ρωσία κι αργότερα Σοβιετική Ένωση. Εργάζεται πρώτα σε εργοστάσιο και μετά στο τυπογραφείο της ελληνικής παροικίας στη Ρωσία. Δεν σταματά να είναι ο δραστήριος, ανιδιοτελής μαχητής, αφοσιωμένος απαρέγκλιτα στις ιδέες του σοσιαλισμού, πιστός στο χρέος του. Η δραστηριότητά του ανακόπτεται ξαφνικά, ύποπτα και μυστήρια το 1940, όταν χάνεται «από προσώπου γης». Αργότερα από τις επίσημες υπηρεσίες του Στάλιν δίνεται στους οικείους του μια αόριστη πληροφορία ότι …πέθανε.
Ο Νίκος Ρίζος το 1990, αρχίζει να ψάχνει. Ζητά από τις Υπηρεσίες της Μόσχας, χαρτιά, έγγραφα, τυχόν αναφορές που έχουν γίνει για τον χαμένο πατέρα του. Και κάθε τι από την μετά-εποχή Στάλιν που καταδίκαζε τα εγκλήματα και στιγμάτιζε τη φοβερή σταλινική περίοδο. Μπαίνει στα μέχρι τότε άβατα, αρχεία της Γκα Κε Μπε.
Δεν έχει στα χέρια του τίποτε. Μόνο στο μυαλό του κυριαρχεί μια φυσιολογική ιδέα για την τύχη του πατέρα του. -Την εποχή του Στάλιν λίγοι ανιδιοτελείς αγωνιστές «επιβίωναν» και πέθαιναν με φυσικό τρόπο! Ο ίδιος είναι σίγουρος ότι ο πατέρας του εκτελέστηκε, θέλει όμως να βρει και τα αποδεικτικά στοιχεία.
Στις σχολαστικές έρευνές του δεν εντοπίζει οτιδήποτε, αφού φαίνεται πως οι μυστικές υπηρεσίες του Στάλιν μαζί με τον άνθρωπο, «έθαψαν» κι οτιδήποτε φανέρωνε το έγκλημα που έγινε σε βάρος του.
Ο Νίκος όμως, εντελώς συμπτωματικά και λόγω συνωνυμίας, ανακαλύπτει κάτι το συνταρακτικό. Ο αδελφός του πατέρα του Χριστόδουλος Χριστοδουλίδης, γνωστός στη Ρωσία ως «Αλέξης», έχει εκτελεστεί το 1938. Επειδή ως κατάσκοπος, εξυπηρετούσε δήθεν κάποια μυστήρια συμφέροντα των μυστικών υπηρεσιών της Ελλάδας. Κατηγορίες που αργότερα αποδεικνύονται χαλκευμένες. Κατασκευασμένες και στηριζόμενες σε ψευδομαρτυρία.
Η αποκατάσταση της αγωνιστικής τιμής και της μνήμης του Αλέξη, γίνεται επί Χρουστσόφ το 1965. Το καθοδηγημένο από το χέρι του Στάλιν έγκλημα, αποκαλύπτεται. Συνέρχεται το Ανώτατο Δικαστήριο της ΕΣΣΔ και ανατρέπει το κατηγορητήριο, που έστειλε τον Αλέξη στο απόσπασμα. Η δικαίωση για ένα πρωτοπόρο κύπριο και έλληνα κομμουνιστή έρχεται μετά θάνατον.
Αθόρυβα όμως! Δυστυχώς, σε Κύπρο και Ελλάδα η ιστορία για τους δύο αδελφούς Σκελέα και Αλέξη, εξακολουθούσε κι εξακολουθεί να παραμένει λειψή.
Μεγάλα λόγια κι ωραιοποιημένα για τους δύο πρωτοπόρους κομμουνιστές διαβάζουμε. Οι δύο αγωνιστές προβάλλονται για τους πρώτους αγώνες τους, όταν έβαζαν τις βάσεις στο οικοδόμημα του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου, που μετεξελίχθηκε μετά από δύο δεκαετίες στο ΑΚΕΛ.
Είχαν υποχρέωση να μιλήσουν, όσοι γνώριζαν την αλήθεια. Φαίνεται όμως πως τους εξυπηρετούσε η ασάφεια. Δεν ήθελαν να σκαλίσουν το μαύρο παρελθόν του κομμουνιστικού κινήματος την περίοδο του σταλινισμού, με οποιαδήποτε επί μέρους «λεπτομέρεια». Όσο σημαντική και τραγική κι αν ήταν. Ούτε θα επιθυμούσαν με ένα επιμέρους θέμα μιας σκοτεινής περιόδου να διασαλεύουν τις σχέσεις των αδελφών κομμάτων.
Συσκότιση
Και στη Ρωσία κανένας, ποτέ, δεν μιλούσε για τον πατέρα του Νίκου. Ούτε τα χρόνια του μυστήριου χαμού του, ούτε μετά την εποχή της λεγόμενης αποσταλινοποίησης. Στην αρχή από τον φόβο των επιπτώσεων από το καθεστώς. Ύστερα, μέσα στην αναμπουμπούλα του πολέμου, μια στενή οικογενειακή υπόθεση, δεν ήταν δυνατόν να απασχολεί κάποιους. Ακόμη και τους πιο δοσμένους στον αγώνα κομμουνιστές και φίλους του Κώστα Σκελέα. Ατόνησαν σιγά-σιγά οι μνήμες. Ενθύμιο έμειναν κάποιες ασπρόμαυρες φωτογραφίες.
Ο ηλικιωμένος πλέον Νίκος, μετά την αναζήτηση δύο σχεδόν δεκαετιών απογοητεύτηκε. Αποσύρθηκε σ’ ένα σπιτάκι στα περίχωρα της Μόσχας κι αρνείται να μιλήσει για το παρελθόν του. Αρνείται να επισκεφτεί την Κύπρο, να περάσει από τους χώρους, που κάποτε πέρασε ο πατέρας του. Ο ίδιος μη βρίσκοντας κανέναν σύμμαχο σ’ αυτή την αναζήτηση, «έκλεισε την υπόθεση», με μια βεβαιότητα μέσα του. Πως ο πατέρας του εκτελέστηκε, πως είχε κι αυτός, ακριβώς την ίδια «τύχη» με τον αδελφό του. (ένθετο)
Τα συνταρακτικά ντοκουμέντα για την εκτέλεση ή εξαφάνιση ηγετικών στελεχών του κομμουνιστικού κόμματος της Κύπρου, που είχαν καταφύγει στη Ρωσία, περιλαμβάνονται μαζί με πρωτοεμφανιζόμενα στοιχεία και άγνωστο ως τώρα φωτογραφικό υλικό, στην έκδοση του Χρονικού της Κυριακής 7 Φεβρουαρίου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΣΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
ΦΩΤΟ
1 Η καταδίκη του Αλέξη (1938) και η αποκατάσταση της μνήμης του (1965), από τα επίσημα κρατικά έγγραφα που φυλάγονταν στην Εισαγγελία της Μόσχας.
2 Πρωτοεμφανιζόμενη φωτογραφία των τριών αγωνιστών κι ιδεολόγων από το Λεμεσό. Σκελέας, Αλέξης και Χριστόφορος Χριστοφορίδης, τον Απρίλιο του 1921. (Από το αρχείο του Τάσου Ανδρέου)
antinews
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου